Spis Treści

Epitomy
Spis Treści

Epitomy

Apd. 1.134: Argonauci u Kirke

[1,134] Gdy Argonauci płynęli rzeką Eridanos, Zeus, rozgniewany zabójstwem Apsyrtosa, zesłał im gwałtowny sztorm, który sprawił, że zboczyli z kursu. Kiedy zaś przepływali obok Wysp Apsyrtejskich, przemówił okręt, [oznajmiając], że gniew Zeusa nie ucichnie, dopóki nie udadzą się do Ausonii i Kirke nie oczyści ich z zabójstwa Apsyrtosa. Przepłynęli zatem obok plemion Ligyów i Celtów [Keltów], przeprawili się przez Morze Sardońskie, minęli Tyrrenię i przybyli do Ajai, gdzie jako błagalnicy przypadli do kolan Kirke i zostali [przez nią] oczyszczeni.

tj. wyspy Kirke (E.7,14), którą Apollodor, tak jak inni, umieszcza na Morzu Tyrreńskim, u zachodnich wybrzeży Italii. Jednak w starszych wersjach wyspa (podobnie jak kraj Ajetesa, nazwany przez Mimnermosa [frg. 10] Ają – Αἶα) znajdowała się daleko na wschodzie, w miejscu, gdzie wstaje słońce (Homer, Od. 12,1–4): „A kiedy nawa minęła strumień Okeanosa, przyszła fala z szerokiego morza i zaniosła nas do wyspy Ajai, gdzie są siedziby i place taneczne rodzącej się z mgieł Jutrzenki i wschody Heliosa” (przekład J. Parandowski). Taka lokalizacja wynikała z faktu, że rodzeństwo (Kirke i Ajetes) było potomstwem Heliosa.

tj. do Italii. „Ausonia” to starożytna nazwa centralnej części Półwyspu Apenińskiego i wybrzeża Kampanii, później synonim całej Italii. Pochodziła, wedle Greków, od imienia Ausona, syna Odyseusza i Kirke (lub Kalypso), od którego wziął nazwę lud Ausonów zamieszkujących Italię. Apollodor popełnia tu, za swymi hellenistycznymi źródłami (Apollonios, Arg. 4,660) swego rodzaju „mitologiczny anachronizm”, ponieważ wyprawa Argonautów przypadała na czasy o pokolenie wcześniejsze niż wojna trojańska.

Ligyami (Λίγυες [Lígyes]) zwano w starożytności Ligurów (Λιγυστική [Ligystiké] – ‘Liguria’), lud zamieszkujący Wyspy Ligystyńskie/Liguryjskie, zwane też Stojchadami [dziś: Îles d’Hyères u wybrzeża Prowansji], oraz tereny położone na południe od obszaru zajmowanego przez Celtów/Keltów, nad brzegiem Rodanu. Apollodor wiernie podąża tu za relacją Apolloniosa (Arg. 4,646–647).

była to część Morza Śródziemnego rozciągająca się wokół Sardynii (zwanej w starożytności po grecku Σαρδώ [Sardó]).

tę mityczną rzekę (umiejscawianą m.in. gdzieś na północy lub na zachodnich krańcach Ziemi) identyfikowano w starożytności z Padem [dziś: wł. Po]. Argonauci popłynęli Istrem (Dunajem) do Morza Adriatyckiego, następnie Eridanem (Padem) i Rodanem do Morza Liguryjskiego, dalej na Morze Tyrreńskie i przez Morze Śródziemne przeprawili się do Libii, skąd wreszcie powrócili do Jolkos.

utożsamianą z Etrurią (Grecy nazywali Etrusków Tyrreńczykami), krainę w środkowej części Półwyspu Apenińskiego, oblewaną od zachodu przez Morze Tyrreńskie.

lokowano je na Adriatyku, u wybrzeży Dalmacji. Apollonios (Arg. 4,329. 481) wspominał o poświęconych Artemidzie Wyspach Brygeidzkich (Βρυγηίδες νῆσοι [Brygeídes nésoi]), które znajdowały się w mitologicznym adriatyckim estuarium Istru (ich nazwa pochodziła od Brygów, ludu zamieszkującego brzeg rzeki naprzeciw wysp), gdzie złożono szczątki zabitego tu Apsyrtosa i poległych Kolchów.

bóg jest tu strażnikiem norm moralnych i społecznych, ale pamiętajmy, że gniew bogów (np. Posejdona, Hery, Artemidy czy Dionizosa) także popychał bohaterów do działania i był zwornikiem akcji w fabułach mitycznych.

zmaza (μίασμα [míasma]) spowodowana przelaniem krwi, zwłaszcza krewnego, wymagała kary i/lub oczyszczenia (κάθαρσις [kátharsis]). Wątek związany z ucieczką przed Eryniami i poszukiwaniem osoby, która oczyści bohatera ze zmazy, pojawiał się w mitach często (Orestes). W dziele Apollodora zwracała uwagę liczba mnoga, choć to Medea zabiła brata. Zgodnie z wersją Argonautyków orfickich (1207–1239) Kirke odmówiła Argonautom oczyszczenia i skierowała ich do Orfeusza, a ten dopełnił rytuału na Przylądku Malejskim, tuż przed powrotem bohaterów do domu (1360–1368).

Ustawienia wyświetlania
Export
Udostępnianie