Spis Treści

Epitomy
Spis Treści

Epitomy

Apd. 1.29-30: Porwanie Persefony. Demeter w Eleusis

[1,29] {1,5,1} Pluton zapłonął pożądaniem do Persefony i z pomocą Zeusa potajemnie ją porwał. Demeter dzień i noc wędrowała z pochodniami po całej ziemi w jej poszukiwaniu. Dowiedziawszy się od Hermionejczyków, że to Pluton porwał [jej córkę], rozgniewana na bogów opuściła Niebo i pod postacią [zwykłej] kobiety przybyła do Eleusis. [1,30] Najpierw usiadła na kamieniu zwanym odtąd z jej powodu Kamieniem Smutku [Ἀγέλαστος πέτρα – Agélastos pétra], w pobliżu źródła o nazwie Źródło Pięknych Tańców [Καλλίχορος – Kallíchoros]. Następnie przybyła do Keleosa panującego wówczas nad Eleusyńczykami; kobiety, które były w jego domu, zaprosiły ją, aby z nimi usiadła. I wtedy pewna starucha, Jambe, swymi żartami sprawiła, że bogini się roześmiała. Dlatego, jak powiadają, kobiety żartują na Thesmoforiach.

wyżej (1,13) matką Persefony była Styks.

w tej attyckiej miejscowości, centrum kultu Demeter i Persefony-Kore, odbywały się misteria eleusyńskie.

w Hymnie (2,96–97) Keleos jest jednym z członków rady, a w dziele Owidiusza (Fast. 4,507nn.) ubogim rolnikiem.

w miejscowości Hermione w Argolidzie na Peloponezie miało znajdować się zejście do Podziemia (2,35,10). W Hymnie (2,62–87) Demeter dowiaduje się o uprowadzeniu córki od Heliosa, boga, który widzi wszystko.

tj. podczas kobiecego święta, które obchodzono jesienią, by uczcić płodność świata natury. Zachowała się komedia Arystofanesa Kobiety na święcie Tesmoforiów (Θεσμοφοριάζουσαι [Thesmoforiázusai]), ukazująca parodystyczny obraz święta i wykluczenie mężczyzn z kobiecych rytuałów.

tę postać, pojawiającą się także w Hymnie (2,195–205), utożsamiano zazwyczaj z Baubo, czczoną wraz z Demeter i łączoną z obscenicznymi gestami oraz prześmiewczymi praktykami rytualnymi (Klemens Aleksandryjski, Protr. 2,20–21). Imię „Jambe” wskazuje na gatunek poetycki – jamb, który pierwotnie odnosił się jakoś do kultu Demeter i Dionizosa.

przedstawiona tu historia powiela w ogólnym zarysie wersję znaną z Hymnu homeryckiego (2) z tą różnicą, że w hymnie opowieść wieńczy ufundowanie kultu i misteriów w Eleusis. Mit o Demeter i Persefonie tłumaczył także, jak doszło do pojawienia się pór roku i ustalenia się cyklicznych prac na roli. Zgodnie z większością późniejszych przekazów miejsce porwania sytuowano na (wyjątkowo żyznej) Sycylii, gdzie kult Demeter odgrywał istotną rolę.

według Hymnu (2,99) źródło to zwano Dziewiczym (Παρθένιον [Parthénion]), podkreślając w ten sposób jego związek z tańcem i dziewczętami (παρθένοι [parthénoi]). Z kolei Pauzaniasz (1,38,6) mówił o dwóch źródłach: Kallichoros i Anthios (‘Kwietne’), przy których Demeter została przyjęta przez dziewczęta.

Ustawienia wyświetlania
Export
Udostępnianie