Spis Treści

Epitomy
Spis Treści

Epitomy

Apd. 2.26-29: Córki Projtosa

[2,26] {2,2,2} Akrisjos ze związku z Eurydike, córką Lakedajmona, miał córkę Danae, a Projtos ze Stheneboją – Lysippe, Ifinoe i Ifianassę. Kiedy [córki Projtosa] dorosły, popadły w szaleństwo, ponieważ – jak powiada Hezjod [frg. 131] – nie przyjęły obrzędów Dionizosa, a jak mówi Akusilaos [F28] – zbezcześciły posąg Hery. [2,27] Owładnięte szałem błąkały się po całej Argei [Argolidzie], a potem przemierzywszy Arkadię i Peloponez, tułały po pustkowiach. Syn Amythaona i Ejdomene, córki Abasa, Melampus, który był wieszczem i który wynalazł [metodę] uzdrawiania za pomocą czarodziejskich środków i oczyszczeń, obiecał, że uleczy dziewczęta, jeśli otrzyma trzecią część królestwa. [2,28] Kiedy Projtos nie zgodził się na leczenie za tak wielką zapłatą, szaleństwo dziewcząt jeszcze się wzmogło i dotknęło także pozostałe kobiety. Opuściły one domy, zabiły swoje własne dzieci i błąkały się po pustkowiach. Kiedy nieszczęścia osiągnęły apogeum, Projtos dał żądaną zapłatę. [Melampus] jednak obiecał podjąć się leczenia pod warunkiem, że taką samą część ziemi otrzyma jego brat Bias. Projtos, obawiając się, aby ze względu na zwłokę w leczeniu nie zażądali jeszcze więcej, zgodził się na ich warunki. [2,29] Melampus wziął zatem najsilniejszych młodzieńców i za pomocą krzyków oraz jakiegoś natchnionego tańca przepędził je z gór do Sikyonu. W czasie pościgu zmarła najstarsza z córek, Ifinoe, pozostałe jednak miały szczęście i odzyskały zmysły dzięki oczyszczeniom. Oddał je Projtos Melampusowi i Biasowi za żony, a sam później spłodził syna Megapenthesa.

o Projtydach zob. także Hezjod (frg. 37, 129–130, 132–133).

χορεία [choreía] to połączenie tańca i śpiewu z akompaniamentem muzycznym. Przymiotnik ἔνθεος [éntheos] wskazuje na wpływ bogów (θεοί [theoí]) na uczestników chorei. Chodzi zatem o taki taniec, podczas którego biorący w nim udział pozostają pod wpływem działania bóstwa.

zob. niżej, 2,48.

zob. wyżej, 1,96––102.

choć w innych opowieściach napotykamy podobne przykłady zachowań skrajnych (np. 3,35: szaleństwo Lykurga i zabójstwo syna; 3,36: śmierć Pentheusa), tutaj podkreślone zostaje zerwanie podstawowych więzi społecznych i widmo zaniku rodziny oraz grupy. Rytuały związane z zawieszeniem ról społecznych i norm obyczajowych (np. Kronia / Saturnalia) są częstym zjawiskiem w wielu kulturach.

z punktu widzenia chronologii mitu użyta tu nazwa jest anachronizmem (jeszcze się nie pojawiła), ale Apollodor posłużył się nią już wcześniej (2,1), a nadto tego rodzaju przypadki nie są w Bibliotece czymś niezwykłym (np. 1,50: Grecy).

według Ferekydesa (F114) miało to trwać dziesięć lat.

o środkach magicznych (φάρμακα [fármaka]) zob. wyżej, przyp. 4. Termin καθαρμός [katharmós] odnosił się do zabiegów rytualnych i zaklęć służących oczyszczeniom (κάθαρσις [kátharsis]).

por. Bakchylides (Epinic. 11,44), Ferekydes (F114), Pauzaniasz (2,17,5). Wedle późniejszych wyjaśnień (Serwiusz, in Bucol. 6,48) dziewczęta uważały się za lepsze (pod jakimś względem) od Hery. Chcąc je ukarać, bogini sprawiła, iż zdawało im się, że są jałówkami (Wergiliusz, Bucol. 6,48).

zob. 1,102 (Projtydy); 3,36–41 (Pentheus); 3,34–35 (Lykurg).

Ustawienia wyświetlania
Export
Udostępnianie