Spis Treści

Epitomy
Spis Treści

Epitomy

Apd. 1.120-121: Argonauci w Tracji. Fineus i Harpie

[1,120] {1,9,21} Wypłynąwszy stamtąd, dotarli do [miasta] Salmydessos w Tracji. Mieszkał tam Fineus, wieszcz, który stracił wzrok. Jedni mówią, że był synem Agenora, inni, że Posejdona. I podobnie [co do utraty wzroku] niektórzy utrzymują, że to bogowie go okaleczyli, bo przepowiadał ludziom przyszłość, inni – że Boreasz i Argonauci, bo [Fineus] za namową macochy oślepił własnych synów, jeszcze inni – że Posejdon, bo [Fineus] zdradził synom Friksosa, jak dopłynąć z [kraju] Kolchów do Hellady. [1,121] Poza tym bogowie zesłali na niego Harpie: skrzydlate stworzenia, które sfruwały z nieba, ilekroć zastawiono Fineusowi stół, i porywały większość jedzenia, a ta niewielka ilość, którą zostawiały, wydawała woń tak przykrą, że nie można jej było znieść.

siedziby króla Fineusa; leżało na zachodnim wybrzeżu Morza Czarnego, w pobliżu Skał Kyanejskich.

były potomstwem Thaumasa i Elektry (1,10); zob. Wergiliusz (Aen. 3,225nn.). Przedstawiano je jako uskrzydlone kobiety z ostrymi szponami. W sformułowaniu o „Harpiach, które porywały” (ἁρπυίας… ἀνήρπαζον [harpyías… anérpazon]) dostrzegamy grę etymologiczną, bowiem nazwa Harpii (jakby ‘Porywaczek’) wywodzi się od czasownika ἁρπάζω ([harpázo] – ‘porywać’).

o Agenorze i jego potomkach zob. niżej, 2,4; 3,1–56. Wersję o ojcostwie Posejdona znamy tylko z dzieła Apollodora.

każdy z wymienionych tu powodów miał związek z różnymi ujęciami opowieści o Fineusie, a Apollodor jedynie wskazuje na istnienie innych tradycji, jak np. tej o oślepieniu własnych synów (Diodor Sycylijski 4,44,4).

brak bądź utrata wzroku często łączyły się z nabyciem wyjątkowych umiejętności, które rekompensowały kalectwo. Najbardziej znanym niewidomym wieszczem był w greckiej mitologii Tejrezjasz (3,70). Powiadano, że bogowie i jemu odebrali wzrok za przepowiadanie ludziom przyszłości (zob. zaraz niżej o Fineusie). Takie sformułowanie pojawia się wprawdzie w wypadku Melampusa (1,97), nie ma jednak mowy o karze. Być może zatem kluczowe było zachowanie miary w zdradzaniu ludziom boskich sekretów.

macocha nosiła imię Idaja, a synowie: Pleksippos i Pandion (3,200).

niektórzy sądzą, że zamiast: „Boreasz” (jego córka Kleopatra była pierwszą żoną Fineusa) powinno się tu czytać: „Boreadzi” (ὑπὸ Βορεαδῶν), ponieważ to Zetos i Kalais brali udział w wyprawie do Kolchidy, a nie ich ojciec.

Ustawienia wyświetlania
Export
Udostępnianie