Spis Treści

Epitomy
Spis Treści

Epitomy

E.3.1-2: Sąd Aleksandra [Parysa]

[3,1] Później Aleksander porwał Helenę, gdyż – jak mówią niektórzy – taka była wola Zeusa, aby za sprawą wojny Europy i Azji jego córka zyskała sławę, albo – jak powiadają inni – aby wygasł ród półbogów. [3,2] Dla jednej z tych przyczyn Eris rzuciła Herze, Atenie i Afrodycie jabłko, które miało być nagrodą za urodę. Zeus kazał Hermesowi zaprowadzić je na [górę] Idę do Aleksandra, aby wydał sąd. [Boginie] obiecały przekazać Aleksandrowi dary: Hera, jeśli to ją przedłoży nad wszystkie – panowanie nad wszystkimi ludami, Atena – zwycięstwo w wojnie, Afrodyta – małżeństwo z Heleną. On zaś wybrał Afrodytę i gdy Fereklos zbudował mu statek, odpłynął do Sparty.

o pokoleniu półbogów-herosów zob. Homer (Il. 12,23), zdaniem Hezjoda (Op. 159–160) byli oni czwartym pokoleniem ludzkości. Niekiedy zwrot Apollodora tłumaczony bywa jako: ‘aby wywyższyć ród półbogów’, jednak zarówno Opowieści cypryjskie (loc. cit.), jak i Hezjod (Op. 161–165) mówili o zmniejszeniu populacji i wyginięciu herosów po wojnach o Teby i Troję. Określenie „półbogowie” (ἡμίθεοι [hemítheoi]) nie wskazywało wyłącznie na pochodzenie od bogów, ponieważ tylko niewielka grupa bohaterów rzeczywiście miała boskie pochodzenie. Słowo to początkowo pojawiało tylko w l.mn. w odniesieniu do całego pokolenia (czy rodu) herosów i było wyznacznikiem wyjątkowego statusu herosów sytuowanych gdzieś pomiędzy ludźmi i bogami oraz żyjących dawno temu, przed pokoleniem obecnych śmiertelników.

o Eris (‘Waśni’) jako bogini niezgody zob. Homer (Il. 4,440–445), Hezjod (Theog. 223–225). Według Hyginusa (Fab. 92,1) ona jako jedyna nie została zaproszona na wesele Peleusa i Thetydy (rodziców Achillesa), ale przybyła mimo to, a gdy nie wpuszczono jej na ucztę weselną, wrzuciła do środka jabłko i oznajmiła, że jest przeznaczone „dla najpiękniejszej”. Koluthos (Rapt. Hel. 59) przekazał, że jabłko wyrosło w ogrodzie Hesperyd (wyżej, 2,113). Opowieść o roli Eris w rozpętaniu wojny trojańskiej pojawiała się już w Opowieściach cypryjskich (arg. [s. 38,4–39,7]), jednak w streszczeniu Proklosa nie ma mowy o jabłku, a tylko o wywołaniu sporu (νεῖκος [neíkos]), która z bogiń jest najpiękniejsza; o jabłku wspominali dopiero późni autorzy (Hyginus, Lukian).

o walczącym pod Troją Fereklosie, synu Harmona, zob. Homer (Il. 5,59–64).

tj. Helena; zob. wyżej, 3,126–127.

o porzuceniu Aleksandra/Parysa i o tym, jak wychowywał się on na górze Ida, w pobliżu Troi, zob. wyżej, 3,149. O sądzie Parysa, jaki odbył się na Idzie, wspominał już Homer (Il. 24,28–30).

zob. wyżej, 3,154 (ostrzeżenia Ojnone), także Lykofron (Alex. 86nn.).

jest to już drugie porwanie Heleny, bo wcześniej ważył się na to Tezeusz (E.1,23).

zob. Homer (Il. 1,5). Według Opowieści cypryjskich (frg. 1) Zeus doprowadził do wojny trojańskiej, aby ulżyć Ziemi cierpiącej od nadmiaru ludzi.

wiązały się one oczywiście z obszarami ich boskiej aktywności, ale najogólniej miały też wyrażać zakres ludzkich (w tym wypadku: męskich) pragnień.

Ustawienia wyświetlania
Export
Udostępnianie