Spis Treści

Epitomy
Spis Treści

Epitomy

E.3.3-5: Aleksander i Helena

[3,3] Przez dziewięć dni podejmował go gościną Menelaos, dziesiątego zaś, gdy udał się on na Kretę, aby pogrzebać Katreusa, ojca swej matki, [Aleksander] przekonał Helenę, aby z nim odeszła. Ona więc pozostawiła dziewięcioletnią Hermione, załadowała [na statek] większość majątku i nocą z nim wypłynęła. [3,4] Lecz Hera zesłała na nich potężny sztorm, który zmusił ich, by zawinęli do Sydonu. Aleksander, obawiając się pościgu, spędził sporo czasu w Fenicji i na Cyprze. Gdy miał już pewność, że pościg im nie grozi, przybył z Heleną do Troi. [3,5] Niektórzy jednak mówią, że zgodnie z wolą Zeusa Helenę wykradł Hermes i zaniósł do Egiptu, gdzie przekazał ją pod opiekę Proteusowi, królowi Egipcjan, Aleksander zaś przybył do Troi z widmem Heleny uczynionym z obłoków.

zob. Homer (Il. 6,290–292). Fenickie miasto Sydon leżało na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego. Wedle innych wersji (Opowieści cypryjskie, arg. [s. 39,18–19]) Parys zdobył miasto lub podstępnie zabił króla Sydonu i splądrował jego pałac (Diktys Kreteńczyk 1,5).

Hera, po pierwsze, przegrała spór z Afrodytą o miano najpiękniejszej (wyżej, 3,2), a po drugie była opiekunką małżeństw i stosunków rodzinnych, która wszelkie wykroczenia w tej sferze surowo karała (3,52; przyp. 236: perypetie Labdakidów i zesłanie Sfingi).

o Katreusie, ojcu Aerope, zob. wyżej, E.2,10; o jego śmierci z ręki syna – 3,12–16. Takie wyjaśnienie nieobecności Menealosa w domu pojawiło się tylko u Apollodora.

zob. Hezjod (frg. 358), Stesichoros (frg. 192), Eurypides (Hel. 31–49).

zob. wyżej, 3,133. W eposie Homera (Il. 3,175) córka Heleny nie miała imienia, a wiek dziecka znamy tylko z Biblioteki Apollodora.

o Proteusie zob. Herodot (2,112) oraz niżej, 3,33; E.6,30.

w Opowieściach cypryjskich (arg. [s. 39,16–18]) Afrodyta doprowadziła do miłosnej schadzki Heleny i Parysa przed ucieczką ze Sparty.

zob. wyżej, E.1,20 (Nefele/ Chmura przyjmująca kształt Hery). W Palinodii (‘Pieśni odwołującej’; Παλινῳδία) Stesichoros (frg. 192) umieścił Helenę w Egipcie na cały czas wojny trojańskiej i w tej drugiej wersji opowieści (za przedstawienie pierwszej, nieprawdziwej: o zdradzie Heleny, stracił wzrok) zdejmował z niej odpowiedzialność za ucieczkę z kochankiem (dzięki czemu miał wzrok odzyskać). W tragedii Eurypidesa (loc. cit.) to Hera z zemsty za przegrany pojedynek oszukała Parysa i przygotowała „widmo” Heleny, gdy tymczasem prawdziwą heroinę Hermes zaniósł do Proteusa, do Egiptu. Racjonalistyczną interpretację zdarzeń przedstawił Herodot (2,113–120).

o Cyprze wspomina jedynie Apollodor. Istniała także tradycja, zgodnie z którą Parys popłynął ze Sparty wprost do Troi i całą podróż odbył w 3 dni (Opowieści cypryjskie, frg. 14 = Herodot 2,116,6 – 117).

o zabraniu skarbów z domu Menelaosa zob. niżej, E.3,28; także Homer (Il. 3,70–72. 285) i Herodot (2,114. 118). Wina Parysa polegała zatem nie tylko na porwaniu żony i złamaniu zasad gościnności (ξενία [ksenía]), ale także na ograbieniu Menelaosa z majątku.

Ustawienia wyświetlania
Export
Udostępnianie