Spis Treści

Epitomy
Spis Treści

Epitomy

Apd. 1.45-46: Prometeusz, syn Tytana Japeta i Asji. Stworzenie człowieka

[1,45] {1,7,1} Prometeusz uformował ludzi z ziemi i wody i podarował im ogień, w tajemnicy przed Zeusem ukrywszy go w zapaliczce. Kiedy Zeus się o tym dowiedział, polecił Hefajstosowi przybić ciało [Prometeusza] do góry Kaukaz, która znajduje się w Scytii. Przykuty do niej Prometeusz spędził wiele lat w okowach, każdego zaś dnia przylatywał do niego orzeł i wyżerał mu kawałki wątroby, która przez noc znów odrastała. [1,46] Taką właśnie karę ponosił Prometeusz za kradzież ognia, dopóki później nie uwolnił go Herakles, jak to pokażemy, opowiadając o Heraklesie.

nazwa „Scytia” obejmowała zazwyczaj wszystkie obszary leżące na północnym wschodzie greckiego świata.

zob. niżej, 2,119.

zgodnie z dziełem Hezjoda (Theog. 565–567; Op. 50–52) kradzież Prometeusza była w zasadzie odzyskaniem ognia i pozostawieniem go ludziom na stałe po tym, jak Zeus oszukany podziałem ofiary (dla bogów przeznaczono kości przykryte tłuszczem; Theog. 535–541) odebrał ludziom ogień. Późniejsi autorzy wyjaśniali, że ogień został skradziony albo z kuźni Hefajstosa, albo z kół rydwanu Słońca.

zob. Hezjod (Theog. 507–616) oraz tragedię Ajschylosa Prometeusz w okowach/skowany (Προμηθεὺς δεσμώτης [Prometheús desmótes]).

wątek opowieści mitycznej dotyczący stworzenia przez Prometeusza ludzi jest późny i ma poświadczenia dopiero w czasach cesarstwa (Owidiusz, Met. 1,82nn.; Pauzaniasz 10,4,4). Wcześniej syn Tytana Japeta był opisywany jako dobroczyńca ludzkości, ale nie jej stwórca, a początek rodu ludzkiego wiązano z Deukalionem, synem Prometeusza (niżej, 1,48). W mitologii greckiej pierwsi ludzie albo byli potomkami bogów (Apollodor wszelkie genealogie wyprowadza od Tytanów), albo zostali przez nich stworzeni (np. Pandora). Wedle wersji pobocznych ludzie bywali „autochtonami”, tj. ‘pochodzącymi z ziemi’, lub zostali zasiani i wyrośli z zębów smoka bądź rozrzuconych kamieni.

tj. w pędzie rośliny z rodziny selerowatych (Ferula foetida L. ‒ ‘zapaliczka cuchnąca/smrodzieńcowa’); zob. Hezjod (Theog. 567), Ajschylos (Prom. 109).

Ustawienia wyświetlania
Export
Udostępnianie