Spis Treści

Epitomy
Spis Treści

Epitomy

Apd. 1.46-47: Deukalion, syn Prometeusza, i jego małżonka Pyrra. Potop {1,7,2} Synem Prometeusza był Deukalion. Władał on ziemiami wokół Fthyi i poślubił Pyrrę, córkę Epimeteusza i Pandory, którą bogowie stworzyli jako pierwszą kobietę.

[1,47] Kiedy Zeus postanowił unicestwić ludzi spiżowego pokolenia, Deukalion za radą Prometeusza zbudował skrzynię, zaopatrzył ją we wszystko, co niezbędne, i wsiadł na nią wraz z Pyrrą. Zeus spuścił z nieba wielki deszcz, zatapiając większą część Hellady, tak że zginęli wszyscy ludzie poza garstką tych, którzy schronili się na szczytach pobliskich gór. Wtedy także rozpadły się i rozdzieliły góry w Thessalii, a poza Istmem oraz Peloponezem wszystko uległo zniszczeniu.

imiona braci są skonstruowane tak, aby odzwierciedlić ich rolę w opowieści: Προμηθεύς [Pro-metheús] to ‘Ten, który myśli wcześniej / myśli do przodu’, zaś Ἐπιμηθεύς [Epi-metheús] to ‘Myślący za/po’, a zatem poniewczasie.

o ludzkich pokoleniach zob. Hezjod (Op. 109–175; o spiżowym: 143–155). Inne przyczyny sprowadzenia na ludzi potopu mitograf podaje niżej (3,99).

dla Hezjoda (Theog. 570–594; Op. 60–82) wątek ten odgrywał istotną rolę jako opowieść wyjaśniająca pojawienie się na świecie kobiet. Imię Pandory oznacza ‘Dar od wszystkich [bogów]’ (πᾶν [pán] ‒ ‘cały / wszystek’ + δῶρον [dóron] ‒ ‘dar’), którzy ją tworzyli, a każdy dodał coś od siebie.

trudno powiedzieć, dlaczego ta część terytorium Grecji została oszczędzona, najwyraźniej jednak odczuwano odrębność obszaru półwyspu, który z ziemiami centralnej Hellady łączył wąski przesmyk (istm).

Apollodor podaje tak wiele informacji, że zazwyczaj nie dostrzegamy, kiedy coś pomija. Tutaj opuścił imię imię matki Deukaliona, którą zdaniem innych była np. Klymene (Hezjod, frg. 4).

mowa o Thessalii, a szczególnie jej południowej części, nie zaś o całej Grecji; por. podobne sformułowanie: Homer (Il. 2,683; 9,395). Nazwa „Hellada” jako ziemia zasiedlona przez potomków Hellena, pojawi się niżej (1,50).

w utworach poetów i mitografów Fthyja czasów Deukaliona oznaczała miasto i obszar leżący na północ od góry Othrys, późniejsze ziemie Myrmidonów i Achillesa. Natomiast „ziemie wokół Fthyi” oznaczają albo późniejszą Achaję Fthiocką (Ἀχαΐα Φθιῶτις [Achaía Fthiótis]), albo ogólniej całą Thessalię.

greckie słowo κατακλυσμός [kataklysmós], źródłosłów naszego rzeczownika „kataklizm”, oznacza dosłownie: ‘potop / zniszczenie’.

taki opis brzmi nazbyt racjonalnie i mało „mitycznie”, ponieważ z potopu winna ocaleć tylko skrzynia, w której schronili się Deukalion i Pyrra. Tymczasem – jak widać – kataklizm przetrwali także inni ludzie, którzy schronili się w górach. O innych ocalałych zob. Owidiusz (Met. 7,353nn.).

Ustawienia wyświetlania
Export
Udostępnianie