Spis Treści

Epitomy
Spis Treści

Epitomy

Apd. 2.172-173:

[2,172] Gdy synowie ‹Aristomachosa, syna› Kleodajosa, osiągnęli wiek męski, zapytali wyrocznię o powrót. Kiedy bóg odpowiedział to samo co niegdyś, Temenos skarżył się, mówiąc, że zaufali [wyroczni] już wcześniej, a spotkała ich klęska. Bóg odparł, że sami są przyczyną swych nieszczęść, gdyż nie zrozumieli wyroczni: mówił bowiem nie o trzecim zbiorze [płodów ziemi], lecz [o trzecim] pokoleniu [ludzi], a „zwężeniem” [στενυγράν – stenygrán] [nazwał] szerokobrzuche [εὐρυγάστορα – eurygástora] morze na prawo od Istmu. [2,173] Usłyszawszy to, Temenos zebrał wojsko i zbudował okręty w Lokrydzie, w miejscu, które z tej przyczyny do dziś zwie się Naupaktos [‘Miejsce Budowy Okrętów / Stocznia’]. W czasie wyprawy zmarł od uderzenia pioruna Aristodemos. Zostawił po sobie synów z Argei, córki Autesjona, bliźnięta: Eurysthenesa i Proklesa.

za „wąskie przejście” / „zwężenie” Heraklidzi uznali wąski pas lądu, czyli Istm (dosłownie: ‘Przesmyk’) Koryncki, tymczasem wyrocznia sugerowała inwazję drogą morską, przez Zatokę Koryncką, szeroką ze wschodu na zachód, lecz wąską (a miejscami bardzo wąską) z północy na południe. O przepowiedni danej Heraklidom wspomniał w swoich pismach zwalczający wyrocznie filozof cynicki Ojnomaos z Gadary (II w. n.e.), zacytowany przez Euzebiusza z Cezarei (Praep.ev. 5,20).

zob. Herodot (6,52). W tradycji spartańskiej od tych bliźniąt wywodzono dwa rody królewskie: Agiadów i Eurypontydów.

wyrocznia była tak niejasna, iż sam bóg musiał ją zinterpretować, bo w innym wypadku Heraklidzi w ogóle nie powróciliby na Peloponez.

nazwę miasta [dziś: gr. Ναύπακτος, pol. Nafpaktos; w okresie panowania weneckiego: Lepanto] wywodzono od słów: ναῦς ([naús] – ‘statek’) i πήγνυμι ([pégnymi] – ‘budować’).

uzupełnienie (Dräger [2005: 144]) wynikające z następstwa pokoleń: musi tu chodzić o wnuków, a nie synów Kleodajosa. W wydaniu Wagnera: οἱ Κλεοδαίου παῖδες (‘synowie Kleodajosa’).

w skardze Temenosa przejawia się ważny aspekt religijności greckiej i odwieczny, ale stale aktualny dla Greków, dylemat moralny: czy to bogowie są winni naszych klęsk, czy też sami jesteśmy za nie odpowiedzialni, a tylko winę za nie zrzucamy na bogów. Dzieje Herodota i tragedie ateńskie pełne są przykładów, które budziły tego rodzaju wątpliwości. Z czasów historycznych także zachowało się kilka przykładów spektakularnych pomyłek w interpretacji wyroczni, co drogo kosztowało zainteresowanych (Krezus, Filip Macedoński).

czwarta próba powrotu Heraklidów.

według Pauzaniasza (3,1,6) został zabity albo przez Apollona w Delfach, albo przez potomków Pyladesa i Elektry, siostry Orestesa.

Ustawienia wyświetlania
Export
Udostępnianie