Spis Treści

Epitomy
Spis Treści

Epitomy

Apd. 3.21-24:

[3,21] Tyle zatem o potomkach Europy. [3,22] Otrzymawszy taką wyrocznię, wędrował [Kadmos] przez [kraj] Fokejczyków, a gdy wśród stad Pelagona natrafił na krowę, podążył w ślad za nią. Przemierzywszy Beocję wzdłuż i wszerz, [krowa] położyła się tam, gdzie dziś znajduje się miasto Teby. [Kadmos], chcąc złożyć krowę w ofierze Atenie, wysłał kilku swych towarzyszy po wodę ze Źródła Aresa [Ἀρεία κρήνη – Areía kréne]. Smok strzegący źródła – niektórzy powiadają, że był on potomkiem Aresa – zabił większość z wysłanych [ludzi]. [3,23] Rozgniewany tym Kadmos zabił smoka i za radą Ateny zasiał jego zęby. Gdy tylko je posiał, z ziemi wyrośli uzbrojeni wojownicy, których nazwano Zasianymi [Spartami; Σπαρτοί – Spartoí]. Zabijali się oni nawzajem, jedni wbrew własnej woli wplątani w spór, drudzy zaś nieświadomi [tego, co się dzieje]. [3,24] Ferekydes natomiast powiada [F22], że Kadmos, widząc wyrastających z ziemi uzbrojonych mężów, rzucał w nich kamieniami, ci zaś, sądząc, że to [oni sami] obrzucają się nawzajem, ruszyli do walki ze sobą. Przy życiu pozostało pięciu: Echion, Udajos, Chthonios, Hyperenor i Peloros.

odpowiedź wyroczni staje się bardziej zrozumiała, jeśli weźmiemy pod uwagę doniosłą rolę Delf w podejmowaniu decyzji i poszukiwaniu miejsca dla nowych kolonii w epoce archaicznej.

ta wersja odpowiada tradycji o podobnym zachowaniu Jazona w Kolchidzie (1,130–131).

89), Hellanikos (F1. 51–52. 94–96), Pauzaniasz (9,5,2–3. 12,1–2), Hyginus (Fab. 178), Owidiusz (Met. 3,1–137).

podobnie miał postąpić np. Ilos (3,142–143).

w scholiach (Scholia greckie do „Iliady” Homera (scholia starsze) 2,494 [Dind.]) znajdujemy informację, że nazwa regionu (Βοιωτία [Boiotía]) miałaby pochodzić od rzeczownika βοῦς ([bús] ‒ ‘byk / wół / krowa’).

taką samą listę imion podanych w tej samej kolejności znajdujemy w dziełach Pauzaniasza (9,5,3) i Hyginusa (Fab. 178,6). Kontekst opowieści i imiona wskazują na chtoniczny charakter Zasianych oraz ich związki ze światem natury i (zrodzonymi z ziemi) potworami, co oznacza, że to raczej duchy opiekuńcze krainy, a nie przodkowie eponimiczni. Zdaniem Ferekydesa (loc. cit.) imię ostatniego Sparty brzmiało: Pelor (Πέλωρ).

składanie ofiary, źródło i smok, który go strzeże, to stałe elementy opowieści o zakładaniu miast czy zasiedlaniu nowych terenów. Również Apollon walczył ze smoczycą / wężycą Pytho o prawo do posiadania Delf.

Wagner uważał to miejsce za zepsute (†πόλις ἔνθα…), ponieważ w jego opinii brakuje części zdania odnoszącego się do Kadmei jako pierwotnej nazwy miasta, która uległa zmianie dopiero przy powtórnym założeniu Teb przez Amfiona i Zetosa (3,45). Jak się wydaje, eliptyczny styl Apollodora dopuszcza takie pominięcie.

matka Kadmosa (3,3).

część badaczy uważa, że chodzi tu o coś przeciwnego, a mianowicie, że część Spartów „świadomie” rzuciła się w wir walki. Idą tu za przekazem Epitome Vaticana, gdzie zamiast ἀκούσιον ([akúsion] ‒ ‘niechętnie / mimowolnie’) czytamy: ἑκούσιον ([hekúsion] ‒ ‘chętnie / celowo’). Pozostajemy przy edycji Wagnera.

pierwsi mieszkańcy Teb pojawili się „z ziemi”, a zatem byli ‘autochtonami’ w etymologicznym sensie tego słowa (zob. wyżej, przyp. 95). W ten sposób przybysz z zewnątrz (Kadmos) został powiązany z mieszkańcami pochodzącymi „z ziemi” (Zasiani/ Spartowie), którą obejmuje on we władanie.

według Ferekydesa (F22) Atena i Ares dali mu połowę zębów, a reszta trafiła do Ajetesa do Kolchidy (1,128). W niektórych wersjach to sam Ares podpowiadał Kadmosowi, co ma dalej robić, jakby z obawy, że Spartowie go zabiją.

Ustawienia wyświetlania
Export
Udostępnianie