Spis Treści

Epitomy
Spis Treści

Epitomy

Apd. 3.43-44:

[3,43] W drodze, w Eleutherach, w Beocji, urodziła dwóch synów, a porzucone dzieci znalazł i wychował pasterz: jednemu dał na imię Zethos, a drugiemu Amfion. Zethos zajmował się pasterstwem, Amfion, któremu Hermes podarował lirę, kitharodią. Lykos i jego żona Dirke uwięzili Antiope i znęcali się nad nią. Pewnego jednak dnia więzy same się poluzowały i [Antiope], niezauważona przez nikogo, przybyła do domu swoich synów, pragnąc, by przyjęli ją do siebie. [3,44] Oni zaś rozpoznali matkę, zabili Lykosa, Dirke przywiązali do byka, a potem jej zwłoki wrzucili do źródła, od jej imienia zwanego Dirke. Objąwszy panowanie, otoczyli miasto murami: kamienie posłusznie podążały za dźwiękami liry Amfiona; Lajosa wygnali. Zamieszkał on na Peloponezie, w gościnie u Pelopsa, ale ucząc jego syna Chrysipposa powożenia rydwanem, zapłonął do chłopca pożądaniem i porwał go.

położone w pobliżu Teb stało się synonimem miasta (Pindar, Ol. 10,85). Dirke uchodziła zazwyczaj za córkę Ismenosa, czyli rzeki płynącej opodal Teb, co oznacza, że pierwotnie była raczej nimfą rzeki bądź źródła (najadą), a Pauzaniasz (9,25,3) mówił nawet o rzece zwanej Dirke.

umiejętności Amfiona przypominały więc umiejętności Orfeusza (1,13; zob. Eurypides, Ant., frg. 223,121–125).

wedle Ferekydesa (F41e) instrument był darem Muz. Apollodor wspomni (3,113), że Hermes skonstruował kitharę ze skorupy żółwia (zob. też Hymn homerycki 4,24–56).

wskazywano różne powody i okoliczności ich poczynań, ale w wypadku Dirke zazwyczaj chodziło o zazdrość (Hyginus, Fab. 7,1). W niektórych wersjach Antiope była przez jakiś czas żoną Lykosa.

cudowne zdarzenie typowe dla rodu Semele i Dionizosa.

zob. wyżej, przyp. 57.

według niektórych wersji mitu Lajos uchodził za odkrywcę homoerotyzmu (1,16), w szczególności pożądania do chłopców (Klaudiusz Elian, Var.hist. 13,5; Athenajos 13,79 [602f]); zob. wyżej, przyp. 72). Opowieść nie krytykuje stosunków homoerotycznych, ukazuje raczej niewłaściwe postępowanie Lajosa, który nie szukał odwzajemnienia (χάρις [cháris]), ale porwał chłopca, łamiąc przy tym, jak Parys, zasady gościnności. Pelops miał w związku z tym porwaniem rzucić na Lajosa i jego ród klątwę, której skutki odczuje Edyp i jego potomstwo (Scholia do Eurypidesa, Phoen. 1760). Zgodnie z inną tradycją (Hyginus, Fab. 85) to Hippodameja, żona Pelopsa, oraz ich synowie, Atreus i Thyestes, odpowiadali za śmierć chłopca (istniała tradycja, zgodnie z którą Chrysippos był bratem przyrodnim Atreusa i Thyestesa, a także synem Pelopsa oraz nimfy, a nie Hippodamei).

podział zainteresowań braci stał się później punktem wyjścia w dyskusji o dwóch modelach życia: aktywnym i kontemplatywnym (Platon, Gorg. 485e–486d). Już zresztą w tragedii Eurypidesa (Ant., frg. 184nn.) znalazła się scena gorącej dyskusji między braćmi o to, który z nich prowadzi właściwy tryb życia, a w argumentacji Zethosa pojawiały się charakterystyczne dla kultury ateńskiej 2. połowy V w. p.n.e. oskarżenia o zniewieścienie poetów i muzyków.

Ustawienia wyświetlania
Export
Udostępnianie