Spis Treści

Epitomy
Spis Treści

Epitomy

Apd. 3.32-33: … τότ’ Ἀκταῖον κτεῖναι Διὸς αἰνεσίῃσι. πρῶτοι γὰρ μέλαν αἷμα πίον σφετέροιο ἄνακτος Σπαρτός τ᾽ Ὤμαργός τε Βορῆς τ᾽ αἰψηροκέλευθος. οὗτοι δ᾽Ἀκταίου πρῶτοι φάγον αἷμα τ᾽ ἔλαψαν. τοὺς δὲ μέτ᾽ ἄλλοι πάντες ἐπέσσυθεν ἐμμεμαῶτες. — ἀργαλέων ὀδυνῶν ἄκος ἔμμεναι

[3,33] {3,5,1} Dionizos, po tym jak odkrył winną latorośl, a Hera zesłała nań szaleństwo, długo błąkał się po Egipcie i Syrii. Najpierw podejmował go Proteus, król Egipcjan, następnie dotarł do Kybel we Frygii i tam, gdy został oczyszczony przez Reę, wyuczył się świętych obrzędów. Zaopatrzony przez nią w odpowiedni ekwipunek, ruszył przez Trację {przeciw Indom}.

tę wędrówkę Dionizosa po Egipcie, Syrii i Indiach interpretuje się jako obraz rozpowszechniania się uprawy winorośli.

miejscowość Kybele leżała w Azji Mniejszej.

ten wątek miał zapewne wyjaśnić związki między ekstatycznymi kultami frygijskiej Rei / Kybele a kultem dionizyjskim.

zob. Eurypides (Cycl. 3–5). Podobnie postąpiła bogini, zsyłając szaleństwo na innego pozamałżeńskiego syna Zeusa, Heraklesa (2,72. 129).

gra słów, bo imię Proteus oznacza właśnie ‘Pierwszy’. Dodanie do mitu wątku o pobycie Dionizosa w Egipcie mogło mieć na celu wyjaśnienie podobieństwa między jego postacią a postacią Ozyrysa.

jako opiekun wzrostu winnej latorośli i ten, który wiedzę o niej przekazał ludziom, Dionizos był szczególnie czczony na sympozjonach i podczas świąt (w Atenach np. Anthesteria, Lenaja, Dionizja) związanych ze zbiorem winogron, produkowaniem, dojrzewaniem i piciem wina. Zob. Diodor Sycylijski (4,62).

Wagner uznał informację o Indach za nieautentyczną (podobnie jak 3,36), sądził bowiem, że jest nieuzasadniona z geograficznego punktu widzenia, ponieważ nieco dalej, przy opowieści o Lykurgu (3,34), nadal powinniśmy być w Tracji. Warto jednak zwrócić uwagę, że wyprawa przeciw Indom była ważną częścią mitycznego obrazu Dionizosa, a brak precyzji co do położenia Indii to nic niezwykłego. Równie nieprecyzyjne informacje podawał Apollodor np. przy opisie wyprawy Heraklesa po woły Geryona (2,107).

sformułowanie Apollodora jest trochę niejasne, ale już Eumelos (frg. 11) mówił o „wyposażeniu”, które Dionizos otrzymał od bogini, gdy ruszał na wyprawę.

Ustawienia wyświetlania
Export
Udostępnianie