Spis Treści

Epitomy
Spis Treści

Epitomy

Apd. 1.3-4: Bunt Tytanów. Kronos

[1,3] {1,1,4} Ge, rozgniewana zagładą strąconych do Tartaru dzieci, nakłoniła Tytanów, by zaatakowali ojca, a Kronosowi podarowała adamantowy sierp. [Wszyscy] poza Okeanosem napadli więc [Uranosa], Kronos zaś odciął ojcu genitalia i wrzucił je do morza. Z kropel cieknącej krwi zrodziły się Erynie: Alekto, Tisifone i Megajra. Gdy Tytani pozbawili ojca władzy, uwolnili strąconych do Tartaru braci, a rządy nad światem powierzyli Kronosowi. [1,4] {1,1,5} Ten jednak, ponownie związawszy Sturękich i Cyklopów, zamknął ich ‹w› Tartarze, następnie zaś poślubił swą siostrę Reę. A ponieważ Ge i Uranos prze powiedzieli mu, że straci władzę na rzecz własnego syna, połykał dzieci zaraz po ich narodzinach. Tak połknął Hestię,

tj. wykonany z tworzywa o niespotykanej wytrzymałości. Etymologicznie słowo ἀδάμας ([adámas] – ‘adamant’) związane jest z czasownikiem δαμάζω ([damázo] – ‘ujarzmiać’), a tłumaczone bywa jako ‘żelazny / stalowy’ czy ‘diamentowy’, ponieważ pojawiało się jako epitet określający te materiały (w sensie: ‘nieposkromiony / nie do zatrzymania’). Ten niezwykły materiał podkreślał również odmienność świata bogów, którzy nie tylko pożywiali się ambrozją i byli nieśmiertelni, ale także korzystali z niedostępnych śmiertelnikom tworzyw. Pomysł niezniszczalnego metalu wykorzystano we współczesnej popkulturze, gdzie stał się materiałem stosowanym przez superbohaterów (pazury Wolverine’a czy pancerz Ultrona).

(‘Bogacza’) tj. Hadesa, który jako bóg świata podziemnego dysponował bogactwem, z wnętrza ziemi pochodzą bowiem rudy cennych metali i zasila ona wszystko, co rośnie na powierzchni.

intymne związki i seksualność bogów wykraczały poza normy ludzkie (np. tabu kazirodztwa), wyznaczając w ten sposób (à rebours) granice tego, co wolno ludziom. W tym sensie bogowie nie byli w swych zachowaniach niemoralni, jak twierdził Sokrates (Platon, Resp. 378–380), bo taki ich obraz służył po prostu zdefiniowaniu świata ludzkiego.

kolejność bóstw zrodzonych przez Reę

458).

te demoniczne istoty dokonujące pomsty za przelaną krew oraz inne zagrażające ładowi społecznemu czyny zrodziły się zatem z krwi pierwszej ofiary przemocy. Według Hezjoda (Theog. 182–200) z krwi (i nasienia) Uranosa, które spadły na ziemię, zrodzili się także Giganci, nimfy mieszkające w jesionach (meliady) i Afrodyta.

opowieści o (często międzypokoleniowej) walce o władzę pojawiają się w większości kultur, ale w postaci znanej z Narodzin bogów Hezjoda napotykamy je zwłaszcza na Bliskim Wschodzie. Wśród najważniejszych i wcześniejszych od dzieła Hezjoda wymienia się np. hurycko-hetycką opowieść o Kumarbim, który atakuje Anu, odgryza mu genitalia i je połyka, a później z jego ciała wydobywa się Theszub i zajmuje miejsce poprzednika jako władca; znamy także mit teogoniczny (Anu-Ea-Marduk) obecny w babilońskim eposie Enuma Elisz (West [2008: 373–382]). W tradycji greckiej atak na Uranosa mógł być pozostałością opowieści o rozdzieleniu Nieba i Ziemi.

szczególne potraktowanie jednego z Tytanów miało zapewne związek z tym, że Okeanos był częścią świata natury, „rzeką opływającą Ziemię”.

Ustawienia wyświetlania
Export
Udostępnianie