Spis Treści

Epitomy
Spis Treści

Epitomy

Apd. 3.37-38: Dionizos w Argos. Spotkanie z piratami (mity tebańskie)

[3,37] Gdy [Dionizos] pokazał mieszkańcom Teb, że jest bogiem, przybył do Argos. I również tam, gdy nie okazano mu szacunku, zesłał na kobiety szaleństwo. W górach żywiły się mięsem swych karmionych jeszcze piersią dzieci. {3,5,3} On zaś, pragnąc dostać się z Ikarii na Naksos, wynajął piracką trierę Tyrrenów. [3,38] Ci wzięli go na pokład, ale minęli Naksos i ruszyli do Azji, zamierzając go sprzedać. [Dionizos] przemienił maszt i wiosła w węże, a kadłub statku wypełnił bluszczem i dźwiękiem aulosów. Ogarnięci szaleństwem [piraci rzucali się] do morza, szukając tam ratunku, i zamieniali się w delfiny. Kiedy ludzie przekonali się, że [Dionizos] jest bogiem, zaczęli oddawać mu cześć. On zaś wyprowadził z Hadesu matkę, nadał jej imię Thyone i wraz z nią wstąpił do nieba.

wyjaśnienie jego znaczenia podał Diodor Sycylijski (3,62,9), który twierdził, że to dawne określenie Ziemi.

zob. Hymn homerycki (7), Hyginus (Fab. 134,2), Owidiusz (Met. 3,582–691).

będąca w podobnym położeniu Alkmena, matka Heraklesa, trafiła na Wyspy Szczęśliwych/Szczęśliwe.

w Argolidzie istniała lokalna tradycja związana z bagnami wokół Lerny i jeziorem Alkyone, uważanym za jedno z zejść do Podziemia, przez które Dionizos wyprowadził swoją matkę Semele (Pauzaniasz 2,37,5; Diodor Sycylijski 4,25,4). Zejściu Dionizosa do Hadesu, ale po niedawno zmarłego Eurypidesa, poświęcona była komedia Arystofanesa Żaby (Βάτραχοι [Bátrachoi]).

Ikarię, wyspę położoną 19 km na południowy zachód od Samos, wcześniej nazywano Doliche (2,132). Na Naksos ‒ aby spotkać Ariadnę, którą tamtędy wiózł do Aten z Krety Tezeusz. Tyrrenów ‒ pod tym określeniem kryją się zazwyczaj Etruskowie, ale pamiętajmy, że Grecy w opowieściach nie musieli precyzyjnie stosować określeń etnicznych. Z kolei o piractwo (zob. wyżej, przyp. 213) w mitach częściej oskarżano Fenicjan.

scenę tę uwieczniono na słynnym, czarnofigurowym kyliksie (naczyniu do picia wina) malarza Eksekiasa, datowanym na ok. 530 r. p.n.e.

chodziło przede wszystkim o córki Projtosa, czyli Projtydy, ale później dołączyły do nich inne kobiety z Argos (1,102, a zwłaszcza 2,26–29).

o zabijaniu dzieci Apollodor wspominał już wcześniej (2,28), jednak o ich zjadaniu mówi tu po raz pierwszy. Bakchantkom przypisywano praktykowanie omofagii (ὠμοφαγία ‒ ‘jedzenie surowego mięsa’), a sam Dionizos miewał przydomki kultowe wskazujące na takie praktyki, np. znane z Lesbos określenie ὠμηστής ([omestés] ‒ ‘jedzący surowe mięso’); zob. Alkajos (frg. 129,9).

Ustawienia wyświetlania
Export
Udostępnianie