Spis Treści

Epitomy
Spis Treści

Epitomy

Apd. 3.112-114: Plejada Maja i jej sprytny od kołyski syn Hermes, wynalazca liry i syringi (mity arkadyjskie)

[3,112] {3,10,2} Najstarsza z nich, Maja, połączyła się z Zeusem w grocie na górze Kyllene i urodziła Hermesa. Ten, choć dopiero co ułożony w ‹pieluszkach› w kołysce, wyślizgnął się [z niej] i udał do Pierii, gdzie skradł krowy, które pasł Apollon. Aby nie wytropiono go po śladach, obuł [krowom] kopyta i poprowadził [zwierzęta] do Pylos. Ukrył je w jaskini, dwie zaś złożył w ofierze, skóry przymocował do skały, część mięsa ugotował i zjadł, a część spalił. [3,113] [Następnie] szybko ruszył w drogę powrotną do Kyllene. Przed grotą znalazł pasącego się żółwia. Oczyścił jego [skorupę], nad jej wydrążeniem naciągnął struny zrobione z jelit krów, które złożył w ofierze, i [tak] sporządziwszy lirę, wynalazł jeszcze plektron. Szukając krów, Apollon przybył do Pylos i przepytywał mieszkańców. Mówili oni, że widzieli chłopca prowadzącego [bydło], ale nie potrafili powiedzieć, dokąd je zaprowadzono, ponieważ nie można było znaleźć śladów. [3,114] Dowiedziawszy się dzięki sztuce wieszczej, kto ukradł [bydło, Apollon] udał się do Mai na Kyllene i oskarżył Hermesa. A ona pokazała mu dziecko leżące w pieluszkach. Apollon zabrał go do Zeusa i zażądał swych krów. Gdy Zeus kazał je oddać, Hermes zaprzeczył, [iż je skradł]. Ale nie dano temu wiary i [Hermes] zaprowadził Apollona do Pylos, po czym oddał krowy. Gdy tylko Apollon usłyszał dźwięk liry, w zamian za nią oddał krowy.

dosłownie mowa nie o kołysce, lecz sicie czy koszu do przesiewania zboża (λίκνον [líknon]), który odgrywał ważną rolę w kultach płodnościowych i związanych z pojawieniem się zboża. Taki sam termin pojawił się także w Hymnie homeryckim (4,21).

w Hymnie (4,187–214) Apollon wykorzystał informacje pozyskane od starca (później ten „zdrajca” otrzyma w micie imię Battos; zob. Hezjod, frg. 256; Owidiusz, Met. 2,680–707) i posłużył się „wieszczym ptakiem”.

w tym kształcie opowieść wyjaśnia, jak doszło do ustalenia i podziału prerogatyw obu bogów (pasterstwo, muzyka, wieszczenie). Także dalsza część narracji (3,115) z wróżeniem za pomocą kamyków objaśniała specyficzne praktyki mantyczne łączone przez Greków z Hermesem. W Hymnie (4,490–496) Apollon w zamian za lirę podarował Hermesowi kij symbolizujący opiekę nad stadami.

33) odrębności nie dowodzą nieznajomości hymnu, lecz są raczej wyrazem samodzielnych decyzji mitografa. Innym ważnym źródłem Apollodora mógł być dramat satyrowy Sofoklesa Tropiciele (Ἰχνευταί [Ichneutaí]), poświęcony kradzieży bydła Apollona przez Hermesa.

w Hymnie (4,185nn.) Apollon najpierw udał się do Onchestos w Beocji.

w Hymnie homeryckim (4,24–62) nastąpiło to przed porwaniem krów Apollona. Plektron to pałeczka, którą grający uderzał w struny instrumentu.

w geografii mitycznej Pieria (jako obszar rozciągający się u stóp Olimpu) była niezamieszkana przez ludzi, skoro bogowie mogli tam wypasać swe stada (Hymn homerycki 4,71). Moglibyśmy podejrzewać, że chodzi o sąsiednią Thessalię i bydło Admetosa, które Apollon wypasał za karę (1,105; 3,122), ale skoro potem (3,114) podarował bydło Hermesowi, musiały być to jego własne stada; połączenie obu wątków (krowy Admetosa i kradzież krów Apollona przez Hermesa) napotykamy np. w poemacie Owidiusza (Met. 2,680–707).

Ustawienia wyświetlania
Export
Udostępnianie