Tytuł: Des Grossherzogthums Litauen westsüdlicher Theil

Wydawca: [Wien 1789 Franz Johann Joseph von Reilly].
Autor: Wydawca Franz Johann Joseph von Reilly (1766-1820); rytownik Ignaz Albrecht (1731-1794).
Skala: Skala [około 1:1 300 000], podziałka liniowa: Gemeine Polnische u. Deutsche M. 15. a. G. [=8,5 cm].

Opis fizyczny: Miedzioryt, arkusz formatu 23,5x29 cm.

Opis merytoryczny: Tytuł z kartusza w lewym dolnym rogu mapy. W kartuszu pod tyt.: Nro. 50. Na czerwono zaznaczono granicę między Koroną a Litwą. Rzeźba terenu przedstawiona metodą kopczykową.

Historia: Mapa pochodzi z atlasu Schauplatz der Fünf Theile der Welt [...] / herausgegeben von F. J. J. von Reilly [...],t. 1, Wien 1789. Przedstawia południowo-zachodnią część Wielkiego Księstwa Litewskiego. Reilly to znany wiedeński kartograf, wydawca i pisarz. Autor licznych map i atlasów. Początkowo pracował w służbie cywilnej, ale potem poświęcił się wyłącznie geografii. Od 1789 do 1806 roku wydawał atlas Schauplatz der Fünf Theile der Welt [...].Albrecht natomiast był austriackim rytownikiem działającym od około 1789 r. Wygrawerował almanachy, mapy, herby i liczne dzieła teatralne wielotomowej Theatralische Sammlung (1789-1793). Bywa mylony z Ignazem Alberti (1760-1794).

Słowa kluczowe: Litwa 18 w. • mapy ogólnogeograficzne 18 w.
Sygnatura: K-2183
Przypisy:

Tytuł: Mogilew

Wydawca: Wien [1871] Kaiserlich-Königliches Militär-Geographisches Institut.
Autor: Autor Josef von Scheda (1815-1888).
Skala: Skala 1: 576 000.

Opis fizyczny: Litografia, arkusz formatu 44x50 cm, po złożeniu 13x19 cm.

Opis merytoryczny: Południk zerowy Ferro. Rzeźba przedstawiona metodą kreskową i punktami wysokościowymi. Mapa z ozdobną bordiurą wokół. Niewielkie szyldziki z uproszczoną mapką poglądową. Mapa podzielona na 12 sekcji podklejonych wspólnie płótnem.

Historia: Mapa wchodzi w skład wydawnictwa J. Scheda, Karte von Central - Europa, Massstab 1:576 000, Wien 1856-1873. Tytuł mapy ulagał zmianom: Übersichtigskarte von Zentral-Europa, Generalkarte von Mitteleuropa, Karte d. Österreichschischen Kaiserreich. W 1866 r. część mapy wykonano litograficznie. W 1872 r. Państwo zakupiło tę mapę, ale w 1888 r. została wycofana z obiegu i zastąpiona przez inne mapy[19]. Josef von Scheda był austriackim wojskowym, kartografem i geografem. Pracował w k.u.k. Militär-Geographisches Institut w Wiedniu. Odegrał kluczową rolę w jego powstaniu i pracach. Wniósł duży wkład w rozwój topografii austriackiej. Jego prace miały fundamentalne znaczenie dla rozwoju map w XIX w., zwłaszcza dla obszaru Austro-Węgier. Pod jego kierunkiem opublikowano mapy terenów Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej, a przede wszystkim powstanie obszernej mapy Austro-Węgier.

Słowa kluczowe: Białoruś mapy • mapy topograficzne 19 w.
Sygnatura: K-2210
Przypisy: B. Olszewicz, Kartograia polska XIX w. T. 1, Warszawa 1998, s. 247.

Tytuł: Mozyr

Wydawca: Wien [1871] Kaiserlich-Königliches Militär-Geographisches Institut.
Autor: Autor Josef von Scheda (1815-1888).
Skala: Skala 1: 576 000.

Opis fizyczny: Litografia, arkusz formatu 56x50 cm, po złożeniu 13x19 cm.

Opis merytoryczny: Południk zerowy Ferro. Rzeźba przedstawiona metodą kreskową i punktami wysokościowymi. Mapa z ozdobną bordiurą wokół. Niewielkie szyldziki z uproszczoną mapką poglądową. Mapa podzielona na 12 sekcji podklejonych wspólnie płótnem.

Historia: Mapa wchodzi w skład wydawnictwa J. Scheda, Karte von Central - Europa, Massstab 1:576 000, Wien 1856-1873. Tytuł mapy ulagał zmianom: Übersichtigskarte von Central-Europa, Generalkarte von Mitteleuropa, Karte d. Österreichschischen Kaiserreich. W 1866 r. część mapy wykonano litograficznie. W 1872 r. Państwo zakupiło tę mapę, ale w 1888 r. została wycofana z obiegu i zastąpiona przez inne mapy[20]. Josef von Scheda był austriackim wojskowym, kartografem i geografem. Pracował w k.u.k. Militär-Geographisches Institut w Wiedniu. Odegrał kluczową rolę w jego powstaniu i pracach. Wniósł duży wkład w rozwój topografii austriackiej. Jego prace miały fundamentalne znaczenie dla rozwoju map w XIX w., zwłaszcza dla obszaru Austro-Węgier. Pod jego kierunkiem opublikowano mapy terenów Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej, a przede wszystkim powstanie obszernej mapy Austro-Węgier.

Słowa kluczowe: Białoruś mapy • mapy topograficzne 19 w.
Sygnatura: K-2211
Przypisy: B. Olszewicz, Kartograia polska XIX w. T. 1, Warszawa 1998, s. 247.

Tytuł: Carte de La Lithuanie Russienne qui comprend les Palatinats de Livonie, de Witepsk, de Miscislaw, et une partie de ceux de Polock et de Minsk cédés par la Pologne à la Russie Dressée sur l'Exemplaire des Héritiers Homann 1775

Wydawca: A'Venise 1776 par P. Santini chez M. Remondini.
Autor: Wydawcy Paolo Santini (ok. 1729-1793), Giuseppe Remondini (1745-1811)
Skala: Skala [około 1:1 300 000], 2 podziałki liniowe: lieues Alemandes de 15 au Degré, 25 [=8,4 cm]; werstes Russ[ie] de 104½ au Degré, 100 [=7,6 cm]

Opis fizyczny: Miedzioryt ręcznie kolorowany, arkusz formatu 57x45,5 cm.

Opis merytoryczny: Mapa przedstawia województwa Rzeczpospolitej Obojga Narodów, które odpadły od niej w wyniku I rozbioru Polski w 1772 r. Są to województwa: witebskie, mścisławskie, połockie oraz część mińskiego i inflanckiego (ogółem 92 tys. km²). Mapa jest bardzo dokładna. Przedstawia liczne miasta, miasteczka, wsie, jeziora oraz rzeki z ręcznie zaznaczonymi na kolorowo granicami województw oraz konturem. Nazwy miejscowości są w języku polskim, województw po francusku. Między ramkami opisano strony świata: septten trion, midi, occident, orient. W lewym dolnym rogu mapy znajduje się kolorowy kartusz oraz napis: Longitude du premier Méridien 20 Degres à l'Ouest de celui de Paris, a w prawym dolnym rogu napis: Le mot See Signifie Lac. Skala mapy po przeliczeniu według podziałki umieszczonej na dole ramki wynosi około 1:1 300 000.

Historia: Mapa pochodzi z Atlas Universel dressé sur les meilleures cartes modernes. – Venise, Chez M. Remondini, 1776 [właściwie 1784]. Została sporządzona przez Paolo Santiniego z egzemplarza, który został opracowany w 1775 roku w oficynie spadkobierców Johanna Baptisty Homanna (1664-1724) niemieckiego rytownika i kartografa. W oficynie tej pracowali między innymi: Johann Michall Franz i J. G. Ebersperger, J. G. Gregory, J. Halmer Doppelmeyer, Lowitz, Hase i Tobias Mayer. W 1813 oficyna przeszła w ręce Krzysztofa Fembo.  W 1784 Santini sprzedał płytki M. Remondini, którego nazwisko pojawia się na dole mapy wskazując, że jest to jej drugi stan. Paolo Santini (ok. 1729-1793) jest mylony z Francois [Francesco] Santinim włoskim kartografem i wydawcą map z siedzibą w Wenecji. Paolo był rytownikiem weneckim znanym z druków religijnych i prac kartograficznych. Do dziś nie wiadomo czy Paolo i Francois jest to ta sama osoba, krewni lub osoby zupełnie niezwiązane ze sobą. Obaj kartografowie byli aktywni mniej więcej w tym samym okresie i wydali mapy wcześniejszych francuskich kartografów. Obaj współpracowali również z wydawnictwem Venetian Remondini. Paolo był prawdopodobnie opatem. Wydaje się, że Francois Santini pracował intensywnie w Paryżu i jest związany z kilkoma francuskimi kartografami końca XVIII wieku, w tym z Rigobertem Bonne. Jego biura w Paryżu znajdowały się przy Rue St. Justine pres de L'Eglise. Carte de La Lithuanie Russienne została po raz pierwszy opublikowana w Atlas Universel dressé sur les meilleures cartes modernes. Atlas wydał w latach 1776-1784 Francois Santini wraz z Giuseppe Remondinim (1745-1811). Składa się z dwóch tomów wielkości 56 x 46 cm. Ma grawerowany alegoryczny tytuł, indeks map do każdego tomu, 136 dwustronnie grawerowanych map na pergaminie z ręcznie rysowanymi konturami. Remondini opublikował swoje wydanie Atlasu Universal... kupując płyty Santiniego. W wydaniu Atlas Universal... brali również udział: G. R. de Vaugondy spadkobierca oficyny Sansona wraz z synem Diderem, geografem królewskim na dworze francuskim, S. Janvier francuski geograf oraz J. N. Bellinie francuski hydrograf. Rodzina Remondini działała w Wenecji od 1750 r. Zaliczali się do czołowych drukarzy i wydawców książek geograficznych i atlasów w XVIII w. Jako jedni z pierwszych wykorzystywali do produkcji papier. Drukowali wysokiej jakości atlasy i książki geograficzne. Współpracowali z wieloma utalentowanymi rytownikami m.in. z Paolo Santini. Mapa Carte de La Lithuanie Russienne qui comprend les Palatinats de Livonie, de Witepsk, de Miscislaw, et une partie de ceux de Polock et de Minsk cédés par la Pologne à la Russie jest cenna nie tylko z powodu dokładnego przedstawienia ziem utraconych przez Rzeczpospolitą w 1772 r., ale również ze względu na unikatowość. W Polsce znajduje się w Bibliotece Narodowej i od niedawna w Bibliotece Uniwersyteckiej w Białymstoku. Można ją również znaleźć w zbiorach Uniwersytetu w Bernie (Szwajcaria), Muzeum Polskim w Rapperswilu oraz Bibliotece Uniwersytetu w Wilnie.

Słowa kluczowe: Litwa 18 w. mapy • mapy ogólnogeograficzne 18 w.
Sygnatura: K-2216
Przypisy:

Tytuł: Masovie Duché, et Polaquie ou sont les Palatinats de Czersk, Bielsk, et Plocsko

Wydawca: A Paris 1665 chez Pierre Mariette
Autor: Autor Nicolas Sanson (1600-1667), rytownik Abraham Peyrounin (1620-1666), wydawca Pierre Mariette (1634-1716)
Skala: Skala [około 1:800 000], 3 podziałki liniowe: mille pas geometriques 30 [= 6,4 cm]; lieues communes de France 12 [= 6,4 cm]; lieues d'Allemag. et de Pologne 7½ [= 6,4 cm]

Opis fizyczny: Miedzioryt, granice kolorowane, arkusz formatu 41x54 cm

Opis merytoryczny: Przedstawia Księstwo Mazowieckie z zaznaczonymi na kolorowo granicami województw: płockiego, czerskiego, bielskiego. Mapa otoczona jest zwykłym konturem. Zaznaczone są na niej miasta, miasteczka, jeziora, rzeki oraz bagna. Osiedla posiadają sygnaturę obrazkową. Nazwy miejscowości są w języku polskim, województw po francusku. Między ramkami opisano strony świata: septten trion, midi, occident, orient. W lewym dolnym rogu mapy znajduje się ozdobny kartusz z tytułem mapy oraz informacjami dotyczącymi jej wydania. Nad dolną ramką na prawo od kartusza sygnatura rytownika: APeyrounin sculp. W prawym dolnym rogu umieszczono informacje o skali wynoszącej około 1:1 800 000 po przeliczeniu według trzech podziałek liniowych: Mille Pas Geometriques, Lieues communes de France, Lieues d’Allemagne et de Pologne. Współrzędne geograficzne opisane są między ramkami co 10’. Mapa posiada znak wodny: ozdobny ornament z koroną i krzyżem maltańskim.

Historia: Mapa została rytowana przez francuskiego rytownika Abrahama Peyrounin (1620-1666) w 1665 r. i wykorzystana w atlasie Sansona Cartes generales de toutes les parties du monde, ou les empires, monarchies, republiques, estats, peuples, &c. de l'Asie, de l'Afrique, de l'Europe, & de l'Americque, tant anciens que nouveaux, sont exactement remarqués, & distingués suivant leur estendue / Par le Sieur Sanson d'Abbeville [...] wydanym przez Piotra Marriette w 1667. Carte generales … jest atlasem świata zawierającym dwustronnie grawerowane mapy. Mapy opracował Nicolas Sanson. Nicholas Sanson de Abbeville (1600-1667) urodził się w Abbeville w regionie Pikardia we Francji. Uważany jest za ojca francuskiej kartografii oraz najbardziej znanego francuskiego kartografa swoich czasów. Konkurował na tym polu z Holendrami. W trakcie swojej kariery wydał ponad 300 map. Współpracował z wydawcami MelchioremTavernierem oraz Pierre Mariette (1603?-1657). W 1644 roku Mariette kupił firmę Tavernier’a i pomógł Sansonowi finansowo w tworzeniu map. Sanson pracował z Mariette do jego śmierci w 1657 r. Sanson po raz pierwszy opublikował Cartes generales w 1654 r. Zawierał on 100 map grawerowanych i wydawanych przez Pierre Mariette. Mapy w Atlasie pochodzą z końca lat 30. XVI wieku, ale są datowane na lata 1640-1667. Obejmują najnowsze odkrycia w Nowym Świecie. "Amerique sepentrionale" pokazuje po raz pierwszy Wielkie Jeziora, Nowy Meksyk, Florydę oraz Kalifornię jako wyspę (!). Ameryka Południowa jest szczegółowo odwzorowana, a podwójna mapa półkuli poświęcona jest dwóm biegunom. Atlas z 1667 r. pomógł Sansonowi opublikować syn Mariette, także Pierre (1634-1716), który po śmierci ojca kontynuował współpracę z Sansonem. Cartes generales … uważana jest za najważniejsze dzieło francuskiej kartografii XVII wieku. Wydając Atlas Sanson położył fundament pod "francuską szkołę kartografii" i zapoczątkował dominację Francji w tej dziedzinie. „Szkoła francuska” dbała o precyzję, dokładność i odrzuciła wiele ozdobnych detali poprzednich map jako nieistotne. Od czasów Sansona aż do drugiej połowy XVIII wieku francuskie koncepcje geograficzne i kartograficzne miały większy wpływ niż te, które wysunęły inne kraje. Dzięki temu dziełu, Sanson spowodował przeniesienie centrum innowacji kartograficznych z Holandii do Francji.

Słowa kluczowe: Mazowsze (Polska region) 17 w. mapy • mapy ogólnogeograficzne 17 w. • mapy historyczne 17 w.
Sygnatura: K-2234
Przypisy:

Tytuł: Karta Man'čžurii = Карта Манчжурии

Wydawca: S. Peterburg 1901 Izdanie Ministerstva Finansov.
Autor: Autor Leonid Ivanowicz Borodovskij (1870-1906).
Skala: Skala [około 1:3 315 000].

Opis fizyczny: Litografia kolorowa, arkusz formatu 76x64 cm.

Opis merytoryczny: Rzeźba terenu przedstawiona metodą cieniowania. Do mapy dołączony jest indeks z nazwami miejscowości, który zachował się w szczątkowej formie. Mapy poboczne: Shematičeskij plan G. Mukdenâ, Plan G. Cicikara, Plan G. Ninguti, Plan G. Girinâ, Kvantunskaâ oblast, Plan G. Bodune [Схематический план Г. Мукдена, План Г. Цицикара, План Г. Нингути, План Г. Гириня, Квантуская област, План Г. Бодуне].

Historia: Leonid Iwanowicz Borodowski był kartografem i wojskowym w armii rosyjskiej. W 1889 udał się do regionu Ussuri, południowo-wschodniej Mongolii, Chin, Korei, Japonii i Wschodniego Turkiestanu. Po przejściu do służby w Ministerstwie Finansów w Petersburgu zajął się kartografią Dalekiego Wschodu. Swoje prace na tematy Dalekiego Wschodu, Syberii i Turkiestanu publikował w Nowoje Wriemia, Moskowskich Wiedomostach, Słowie oraz w Słowniku Encyklopedycznym Brockhausa i Efrona.

Słowa kluczowe: Mandżuria (Chiny) 1900-1945 mapy • mapy ogólnogeograficzne 1900-1945
Sygnatura: K-2250
Przypisy:

Tytuł: Plan Moskvy so vsemi poslednimi izmeneniâmi po 1909 god = План Москвы со всеми последними измененями по 1909 год

Wydawca: Moskva 1910 Foto- cinkogr. t-vo N.L.Kazeckago.
Autor: -
Skala: Skala [1:21 000].

Opis fizyczny: Mapa kolorowa, arkusz formatu 58x61.

Opis merytoryczny: Podstawą jest Plan miasta Moskwy z wyjaśnieniem (Moskwa, 1907). Na planie zaznaczono trasę i przystanki tramwaju elektrycznego i konnego. Plan pochodzi z przewodnika po Moskwie. Nawzy ulic i legenda w języku rosyjskim.

Historia: -

Słowa kluczowe: Moskwa (Rosja) 1900-1945 mapy • plany miejscowości 1900-1945
Sygnatura: K-2251
Przypisy:

Tytuł: Plan goroda Moskvy = План города Москвы

Wydawca: [około 1900].
Autor: -
Skala: Skala [około 1:20 000].

Opis fizyczny: Mapa kolorowa, arkusz formatu 58x61.

Opis merytoryczny: Zawiera plan Kremla. Zaznaczono linie tramwaju elektrycznego. Nazwy ulic i legenda w języku rosyjskim.

Historia: -

Słowa kluczowe: Moskwa (Rosja) 1900-1945 mapy • plany miejscowości 1900-1945
Sygnatura: K-2252
Przypisy:

Tytuł: Plan miasta Grodna]

Wydawca: Berlin 1940 Reichsamt für Landesaufnahme.
Autor: Reichsamt für Landesaufnahme
Skala: Skala [około 10 000].

Opis fizyczny: Arkusz formatu 51x60 cm.

Opis merytoryczny: Na odwrocie wykaz ulic. Nazwy ulic i instytucji w języku niemieckim.

Historia: Plan wykonano na podstawie Orientacyjnego planu miasta Grodno 1:10 000, 1937 r.

Słowa kluczowe: Grodno (Białoruś) 1900-1945 mapy • plany miejscowości 1900-1945
Sygnatura: K-2253
Przypisy:

Tytuł: Liebenow-Ravenstein‘s Spezial-Radfahrerkarte von Mittel-Europa : Białystok 41

Wydawca: Frankfurt a. M. [1918-1923] Ravenstein Geographische Verlagsanstalt und Druckerei.
Autor: Verlag Ludwig Ravenstein.
Skala: Skala 1:300 000.

Opis fizyczny: Mapa kolorowa, arkusz formatu 31x40 cm, po złożeniu 16x10 cm.

Opis merytoryczny: Rzeźba terenu przedstawiona metodą kreskową i punktami wysokościowymi. Na mapie długość geograficzna wg południka Ferro. Zaznaczone trasy rowerowe, kolejowe i drogowe.

Historia: Mapa jest jednym z arkuszy (41): Ravenstein-Liebenow’s Radfahrer-u. Automobilkarte von Deutschland und Mittel-Europa 1:300 000, 164 Sectionen. Wydawnictwo Ludwig Ravenstein zostało założone przez Friedricha Augusta Ravensteina w 1830 r. we Frankfurcie nad Menem, i jest drugą najstarszą instytucja kartograficzną w Niemczech. Do II połowy XX wieku firmę prowadzili potomkowie Ravensteina wydając mapy i przewodniki turystyczne. Pod kierownictwem syna Ludwiga Ravesteina Hansa (1866-1936) mapy Ravensteina stały się oficjalnym materiałem dla Automobile Club of Germany (AvD), ADAC, Bund Deutscher Radfahrer i innych stowarzyszeń turystycznych w Niemczech. W 1923 r. została zmieniona nazwa wydawnictwa na Ravenstein Geographische Verlagsanstalt und Druckerei. Wydawnictwo i drukarnia istniały do 2007 r., lecz w ostatnich latach kilkakrotnie zmieniały właścicieli. Verlag Ludwig Ravenstein należy do wydawnictw niemieckich, które odegrały dużą rolę w popularyzowaniu produkcji kartografii oraz jej naukowego i technicznego postępu.

Słowa kluczowe: Białystok (Polska region) 1900-1945 mapy • Europa Środkowa 1900-1945 mapy • mapy dróg 1900-1945.
Sygnatura: K-2507
Przypisy: