Spis treści
Wstęp ... 9
Między powstaniem styczniowym a pierwszą wojną: jedność i antynomiczność drugiej połowy XIX wieku ... 9
Literatura a idee ... 12
Życie literackie drugiej połowy XIX wieku ... 21
Prasa jako forum dyskusji literackiej i medium literatury ... 21
Inne instytucje i formy życia literackiego ... 26
Geografia literacka... 29
Miasta-stolice ... 29
Warszawa jako stolica i jako miasto gubernialne. Legenda Warszawy-spis-kowca. Warszawa — stolica pozytywizmu. Mowa ezopowa. Warszawa młodopolska .... 29
Legenda Krakowa historycznego. Kraków — stolica Młodej Polski ... 35
Lwów — drugi ośrodek galicyjski. Lwów pozytywistyczny. Lwów młodopolski .... 39
Zakopane — stolica międzyzaborowa. Stolica mitu Tatr ... 41
Ziemie zabrane ... 42
Mit Kresów. Wilno. Grodno Orzeszkowej — Ongród ... 42
Wielkopolska pozytywistyczna. Zabór pruski — szczególne warunki funkcjonowania literatury popularnej i użytkowej ... 45
Diaspora ... 48
Pokolenia literackie aktywne w drugiej połowie XIX wieku ... 52
Pokolenia najstarsze ... 52
Urodzeni w ostatniej dekadzie XVIII wieku ... 52
Urodzeni w pierwszej dekadzie XIX wieku ... 52
Urodzeni w drugiej dekadzie...53
Urodzeni w latach dwudziestych ... 54
Urodzeni w latach trzydziestych ... 57
Pokolenie pozytywistów ... 64
Urodzeni w latach czterdziestych ... 66
Urodzeni w latach pięćdziesiątych...76
Pokolenie Młodej Polski... 83
Urodzeni w latach sześćdziesiątych... 84
Urodzeni w latach siedemdziesiątych ... 94
Urodzeni w latach osiemdziesiątych... 103
Prądy i style w polskiej sztuce i literaturze ... 105
Estetyka drugiej połowy XIX wieku ... 105
Realizm ... 106
Naturalizm ... 109
Impresjonizm ... 112
Symbolizm ... 114
Ekspresjonizm (preekspresjonizm)... 116
Secesja ... 117
Parnasizm ... 119
Neoklasycyzm ... 121
Dyskusje literackie... 123
Dyskusja starej i młodej prasy (koniec lat sześćdziesiątych i początek siedemdziesiątych)... 123
O utylitaryzmie w literaturze, czyli o powinnościach pisarza i kształcie
literatury tendencyjnej... 124
O niemoralności w literaturze, czyli o równouprawnieniu tematów i realistycznej prawdzie... 125
Dyskusja o romantyzmie i poetach romantycznych (druga polowa lat siedemdziesiątych)... 126
Dyskusja o powieści historycznej (1884-1885)... 127
Dyskusja o naturalizmie (początek lat osiemdziesiątych)... 129
Kampania „Wędrowca" o nową sztukę (1884-1887) ... 130
Dyskusja o wieku nerwowym (pierwsza polowa lat dziewięćdziesiątych)... 132
Dyskusja o wolności sztuki i o związkach nowej sztuki z wielkim romantyzmem (koniec lat dziewięćdziesiątych)... 133
Dyskusja o symboliczności w sztuce (ostatnia dekada XIX i pierwsze lata XX
stulecia)... 136
Dyskusja o elitarności sztuki (pierwsze lata XX stulecia)... 138
Powieść i nowelistyka... 141
Różne formuły powieści historycznej... 141
Romans walterscottowsko-dumasowski. Trylogia Sienkiewicza... 141
Powieść dokumentarna. Kraszewski... 146
Archeologiczna parabola polityczna. Faraon Prusa... 148
Historyczna powieść obyczajowo-psychologiczna. Popioły Zeromskiego... 150
Różne postacie powieści współczesnej... 156
Przemiany realistycznej i naturalistycznej powieści społeczno-obycza-
jowej ... 156
Powieść tendencyjna lat siedemdziesiątych i jej okolice. Późniejsza
atrakcyjność formuły... 158
Powieść panoramiczna lat osiemdziesiątych... 168
Powieść środowiskowa lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych (pisarzy różnych pokoleń). Późniejsze kontynuacje... 184
Powieść psychologiczna różnych stylów ... 191
Powieść fantastyczna... 208
Parabola fantastycznonaukowa... 208
Fantastyczna baśń synkretyczna... 210
Krótkie formy prozatorskie... 213
Nowela konkretu codzienności... 214
Portrety i biografie.... 215
Nowelistyka społeczna i środowiskowa ... 217
Parabola... 218
Groteska... 219
Formy pośrednie — proza poetycka... 220
Dramat... 222
Komedia szlachecko-mieszczańska ... 223
Komedia ironiczna... 228
Naturalistyczna tragifarsa, gorzka komedia moralistyczna... 230
Realistyczny dramat społeczny ... 235
Dramat historyczny, historiozoficzny i polityczny... 238
Dramat realistyczno-symboliczny... 248
Poezja... 255
Vade-mecum Norwida... 257
Poezja parnasistowska... 260
Poezja impresjonistyczna... 274
Poezja symboliczna... 279
Poezja ekspresjonistyczna (preekspresjonistyczna)... 284
Poezja neoklasyczna ... 292
Poezja okolicznościowa, patriotyczna, rewolucyjna i społeczna... 296
Satyra... 299
Literatura dla dzieci i młodzieży... 302
Podróż, pamiętnikarstwo, epistolografia... 309
Podróż... 309
Dzienniki, pamiętniki, wspomnienia... 313
Epistolografia... 315
Felietonistyka ... 318
Krytyka literacka i historia literatury... 321
Pozytywizm i Młoda Polska — kłopoty historyków literatury... 328
Bibliografia (wybór)... 331
Indeks nazwisk... 351