WSTĘP. Napisała Maria Podraza-Kwiatkowska .... V
I. Wprowadzenie ............ V
II. Starcie młodych ze światem zastanym . . . VIII Protest przeciw wyłączności panowania rozumu VIII „Chorzy" i „zdrowi" ......... IX
Forpoczty ewolucji psychicznej ..... XI
Atak Szczepanowskiego i Zdziechowskiego . . XII Sztuka narodowa ........... XIV
Młoda Polska Artura Górskiego . . ... XVI
Etyka a sztuka ........... XVI
Obrona przed zarzutami dekadentyzmu . . . XIX Poprzednia generacja pisarzy przeciw literaturze
młodych ....... . . XXI
Ankieta „Kuriera Teatralnego" ...... XXI
Atak na Sienkiewicza ......... XXIII
III. Spór o cele sztuki i o jej stosunek do społeczeństwa .............. XXVI
Pierwsze wystąpienia Miriama ...... XXVI
Co to jest sztuka? ... . . ... XXVII
Stanisław Przybyszewski ........ XXIX
Zwolennicy. Ignacy Matuszewski ..... XXXI
Piotr Chmielowski przeciw hasłu „sztuka jest celem
sama w sobie" ..... . . XXXI
Polemika z Przybyszewskim ... . . XXXII
Stosunek do problemu tendencyjności w sztuce XXXIII Rozłam w „Życiu" krakowskim . . ... XXXIV
„Chimera" ............ XXXV
Walka ze sztuką Zenona Przesmyckiego . . . XXXVI Atak na Miriama ........... XXXIX
IV. Programy i spory o kształt artystyczny dzieła literackiego ............. XLIII
Przeciw realizmowi ......... XLIII
Nowa koncepcja powieści . . . . . XLV
Teoria symbolizmu .......... XLVIII
Przemiany w dramacie ......... LII
Opozycja wobec nowej poetyki ..... LIII
Polemika Brzozowskiego z Aleksandrem Swięto-
chowskim ............ LIII
Atak Brzozowskiego i Irzykowskiego na symbolizm ............. LV
Stosunek „Chimery" do maniery symbolicznej . LVI Maurycy Maeterlinck ........ LVII
Spór o Wyspiańskiego ......... LVIII
V. Programy odrodzeńcze. Ofensywa ideologii czynu LX Pesymizm ............. LX
Próby przełamania pesymizmu .... LXI
Atak Brzozowskiego na Miriama i na stabilny sposób rozumienia świata ........ LXIII
Literatura a sprawy społeczno-narodowe . LXV Monsalwat ........... LXV
Ideologia czynu ........... LXVI
Legenda Młodej Polski . . . .... LXVII
Dalsze ataki ........ . . LXVII
Obrona sztuki ............ LXIX
VI. Spór o romantyzm ......... LXXI
VII. Nowe propozycje programowe . . . LXXIII Klasycyzm ............. LXXIII
„Lamus" .............. LXXIV
Franciszkanizm . . ..... ... LXXV
Groteska ... . . . . ... LXXV
Nowe wpływy ............ LXXVI
Manifesty ideologiczne ......... LXXVIII
VIII. Dyskusja o roli literatury w przededniu odzyskania niepodległości ......... LXXIX
IX. Wyjaśnienia końcowe ......... LXXX
Nota edytorska . ... . . . . LXXXIII
BIBLIOGRAFIA . . ... . . . . LXXXIV
PROGRAMY I DYSKUSJE LITERACKIE
OKRESU MŁODEJ POLSKI
I. STARCIE MŁODYCH ZE ŚWIATEM ZASTANYM
l. „PROTEST UCZUCIA I FANTAZJI
PRZECIWKO WYŁĄCZNOŚCI PANOWANIA ROZUMU"
Ignacy Matuszewski: Wstecznictwo czy reakcja [fragmenty] 5
2. KONFLIKT: „NERWOWCY" — „ZDROWI"
Stanisław Przy by szewski: Z psychologii jednostki twórczej.
Chopin i Nietzsche [fragmenty] .......... 13
Wacław Nałkowski: Forpoczty ewolucji psychicznej i troglodyci [fragment] ....... . . . . . . 17
Maria Komornicka: Przejściowi .......... 27
Antoni Złotnicki: Arystokracja „mózgowców" ..... 34
Wacław Berent: List autora Próchna [fragment] . . 40
3. KONFLIKT: „MŁODZI" — „STARZY"
Tadeusz Konczyński: Gabriel d'Annunzio . . . . 43 Piast [Stanisław Szczepanowski]: Dezynfekcja prądów
europejskich ................ 50
Ludwik Szczepański: Sztuka narodowa ....... 65
Marian Zdziechowski: Płazy a ptaki ........ 76
Quasimodo [Artur Górski]: Młoda Polska. Fejleton nie
posłany na konkurs „Słowa Polskiego" ....... 90
Wilhelm Feldman: Nasi dekadenci [fragmenty] . . . . . 117
Stanisław Brzozowski: My młodzi . ... . . 119
4. KRYTYCZNE WYSTĄPIENIA POZYTYWISTÓW
Eliza Orzeszkowa: Excelsior! [fragment] ....... 130
Poseł Prawdy [Aleksander Świętochowski]: Liberum
veto. Młoda starość .............. 131
Bolesław Prus: Kronika tygodniowa. Rozdekadentyzowana opinia publiczna — i — lekceważenie ludzi z inicjatywą [fragment] ................. 136
Piotr Chmielowski: Najnowsze prądy w poezji naszej
[zakończenie] ................ 140
Henryk Sienkiewicz: [O młodej poezji] . . . . 142
5. ATAK MŁODYCH NA SIENKIEWICZA
Quasimodo [Artur Górski]: [O Krzyżakach] ..... 144
Henryk Sienkiewicz: [Odpowiedź na ankietę „Kuriera Teatralnego" w sprawie repertuaru „pesymistyczno-zmysłowego"] 145 Stanisław Brzozowski: I smutek tego wszystkiego... . . . 146
Antoni MiIle r: Jeden z „młodych" o Sienkiewiczu . . . 153 Wacław Nałkowski: Na sposoby biorą się... [fragment] . 155 Stanisław Brzozowski: Henryk Sienkiewicz i jego stanowisko
w literaturze współczesnej [fragmenty] ....... 157
Antoni Lange: Z powodu sporu o Sienkiewicza [fragmenty] 163
II. SPÓR O CELE SZTUKI I O JEJ STOSUNEK DO SPOŁECZEŃSTWA
l. PIERWSZE WYSTĄPIENIA M1RIAMA W SPRAWIE AUTONOMII DLA SZTUKI
[Zenon Przesmycki]: Nasze zamiary . . . . . . . . 171
Jan Żagiel [Zenon Przesmycki]: Harmonie i dysonanse [fragmenty]. . . . . .175
DYSKUSJA Z KSIĄŻKĄ LWA TOŁSTOJA „CZTO TAKOJE ISKUSSTWO?"
Edward Abramowski: Co to jest sztuka? (Z powodu rozprawy
L. Tołstoja: Czto takoje iskussnro?) [fragmenty] . . . 183
3. PRZYBYSZEWSKI I KRAKOWSKIE „ŻYCIE"
Stanisław Przybyszewski: [Wypowiedź po objęciu redakcji
„Życia"] ................. 213
Zofia Daszyńska: Do czytelników! . . . . . . 216
Stanisław Przybyszewski: Confiteor ........ 218
Ignacy Matuszewski: Sztuka i społeczeństwo ..... 225
K. R. Żywicki [Ludwik Krzywicki]: O sztuce i nie-sztuce
(Luźne uwagi profana) ............. 246
[Stanisław Przybyszewski]: Od Redakcji [fragment] . . 260 Artur Górski: Spowiedź poety [fragment] ....... 263
Piotr Chmielowski: Indywidualiści krańcowi [fragmenty] . 266 Andrzej Niemojewski: Prorok wykolejeńców . . . . 268
4. „CHIMERA" I DYSKUSJA WOKÓŁ ARTYKUŁU M1RIAMA „WALKA ZE SZTUKĄ"
[Zenon Przesmycki]: [Prospekt „Chimery"] ...... 272
Zenon Przesmycki: Walka ze sztuką ........ 275
Wacław Nałkowski: „Chimera" wobec ewolucji . . . 303
(f) [Wilhelm Feldman]: Sztuka a życie ....... 311
K. R. Żywicki [Ludwik Krzywicki]: Z wrażeń profana
[fragmenty] ..... ..... . . 325
Julian Marchlewski: Chimeryczny pogląd na stosunek społeczeństwa do sztuki ............. 334
Adolf Neuwert-Nowaczyński: Miriam [fragment] . . . 350
III. PROGRAMY I SPORY O NOWĄ POETYKĘ
l. PROGRAM NOWEJ SZTUKI
Zenon Przesmycki: [O symbolu i symbolizmie] [fragmenty] 357 Maria Komornicka: [O nowej powieści] ....... 362
Stanisław Przybyszewski: O „nową" sztukę ..... 369
Ignacy Matuszewski: [Nastrój, sugestia, symbol][fragmenty]378 Jerzy Żuławski: Znaczenie symbolizmu w sztuce [fragmenty] 384 Stanisław Przybyszewski: [O symbolu w dramacie][fragment]389
2. PREKURSORSKA PARTYZANTKA: KAROL IRZYKOWSKI
Karol Irzykowski: Szaniec Pałuby . ... . . 393
3. DYSKUSJA BRZOZOWSKIEGO ZE ŚWIĘTOCHOWSKIM
Poseł Prawdy [Aleksander Świętochowski]: Liberum veto.
Znaczenie ostatniej fali w sztuce ......... 407
Stanisław Brzozowski: List otwarty do „Posła Prawdy" . 411 Poseł Prawdy [Aleksander Świętochowski]; Liberum veto.
Odpowiedź ................. 414
Stanisław Brzozowski: O nowej sztuce [fragment] . . . 419
4. O NOWEJ SZTUCE — KRYTYCZNIE
Gosławiec [Antoni Sygietyński]: Porachunki. Neosoteryzm
[fragmenty] . . . . . . . . . . 424
Bolesław Prus: Kronika tygodniowa. Młoda literatura polska
[fragment] .............. . . 431
Jan Ludwik Popławski: O modernistach [fragmenty] . . . 435 Stanisław Tarnowski: Nowe kierunki dramatu i Zaczarowane
koło Lucjana Rydla [fragmenty] ... . . . 442
Piotr Chmielowski: [O symbolizmie] ........ 444
Stanisław Brzozowski: [Przeciw symbolizmowi w dramacie]
[fragmenty] ................ 448
Stanisław Brzozowski: [Przeciw symbolizmowi] [fragment] 451
5. WOKÓŁ TWÓRCZOŚCI MAETERL1NCKA
Zenon Przesmycki: Maurycy Maeterlinck. Stanowisko jego
w literaturze belgijskiej i powszechnej [fragmenty] . . . 460
Józef Weyssenhoff: Nowy fenomen literacki (Maurycy Maeterlinck i dekadentyzm symboliczny) [fragmenty] .... 464
Teodor Jeske-Choiński: Maurycy Maeterlinck[fragmenty]469
Stanisław Przybyszewski: [Porównanie Maeteriincka z Alfredem Mombert] [fragmenty] .......... 470
Stanisław Brzozowski: Maurycy Maeterlinck (Z powodu
wystawienia Manny Vaiiny w Warszawie) ... . 472
6. POLEMIKA W SPRAWIE WYSPIAŃSKIEGO
Bolesław Prus: Kronika tygodniowa. Poezja i poeci . . . 483
Tadeusz Bezimienny [Wilhelm Feldman]: Z życia i z sztuki
[W obronie Wyspiańskiego] [fragmenty] ....... 489
Józef Weyssenhoff: Rozmowy literackie. O laurach Wyspiańskiego ................. 491
Ignacy Matuszewski: Weyssenhoff i „laury" Wyspiańskiego (Szkic polemiczny z powodu felietonów krytycznych o Wyspiańskim) [fragment] . . . . . . . 505
IV. PROGRAMY ODRODZENCZE, OFENSYWA IDEOLOGII CZYNU
l. „CHCEMY ŻYCIA!"
Artur Górski: Błędne dusze [fragment] ........ 511
Leopold Staff: Rekonwalescencja końca wieku (Szkic z literatury ostatnich czasów) ............. 512
Stanisław Pieńkowski: Pierwsza odwilż . . ... 523
2. KAMPANIA PRZECIW „NOWEJ SZTUCE" W IMIĘ IDEOLOGII CZYNU
A) Atak na Miriama
A. Czepiell [Stanisław Brzozowski]: Scherz, Ironie und tie-
fere Bedeutung [fragmenty] ........... 528
Protest ................... 535
(A. Czepiel) Stanisław Brzozowski: W odpowiedzi na
protest .................. 535
Stanisław Brzozowski: „Miriam" — zagadnienie kultury
[fragmenty] ...... ........ 543
Karol Irzykowski: Glossy do współczesnej literatury polskiej
[fragmenty] . . . . . . . . 563
B) Literatura a sprawy społeczno-narodowe
Wacław Nałkowski: Proletariat i twórcy [fragmenty] . . 568 Maurycy Z y c h [Stefan Żeromski]: Nokturn [fragmenty] . 570 Artur Górski: Monsalwat. Rzecz o Adamie Mickiewiczu. Czyn 572 Cezary Jellenta: „Nie pieśń sen, lecz pieśń mocarza". Tok
energii w poezji polskiej [fragmenty] ........ 575
Stanisław Brzozowski: Legenda Młodej Polski [fragmenty] 577
3. KONTRATAK W IMIĘ SAMOISTNEJ WARTOŚCI SZTUKI
Tredecim [Maria Komornicka?]: „Pogrom" sztuki . . 581 Karol Irzykowski: Z kuźni bluźnierstw. Aforyzmy o czynie
[fragment] .............. . . 590
Karol Irzykowski: Dwie rewolucje [fragmenty] .... 592
W. F. [Wilhelm Feldman]: [Przeciw formule „pracy" w literaturze] [fragment] .............. 597
Zygmunt Lubicz-Zaleski: [Sztuka jako zjawisko w życiu
zbiorowym samoistne] [fragment] ......... 606
V. SPÓR O ROMANTYZM
Stanisław Brzozowski: Kryzys romantyzmu [fragmenty] . 613 (f) [Wilhelm Feldman]: Neoromantyzm a życie [fragmenty] 615 Wilhelm Feldman: [Niezniszczalność ducha romantyzmu]
[fragment] ................. 620
Artur Górski: Monsalwat. Rzecz o Adamie Mickiewiczu
[zakończenie] ................ 624
Władysław Kozicki: [Przeciw romantyzmowi] [fragmenty] . 629
VI. NOWE PROPOZYCJE PROGRAMOWE U SCHYŁKU EPOK]
Ludwik Hieronim Morstin: [Klasycyzm i bergsonizm]
[fragmenty] . . . . . . . . . . 635
[Tradycja rodzima] ............... 639
Leopold Staff: [Franciszkanizm] [fragmenty] ...... 640
Roman Jaworski: [Estetyka brzydoty] [fragment] .... 642
Stanisław Brzozowski: [Znaczenie śmiechu] [fragmenty] . 642 Ignacy Grabowski: Najnowsze prądy w literaturze europejskiej. Futuryzm [fragmenty] . . . ..... 644
VII. DYSKUSJA O ROLI LITERATURY W PRZEDEDNIU ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI
Stefan Z erom s k i: Literatura a życie polskie . . . 651 Tadeusz P i n i: O przyszłe drogi literatury polskiej (Polemika
ze Stefanem Żeromskim) [fragmenty] ........ 679
Karol Irzvkowski: Rzeczy „niepotrzebne" ...... 683
Indeks nazwisk . . . . . . ... 690
Alfabetyczny spis autorów . . . . . . . . 711