Dnia 18 lutego 2011 roku odbył się kolejny wykład w ramach cyklu Podlasie w badaniach naukowych. Zaproszenie organizatorów przyjął dr hab. Adam Dobroński, prof. UwB, z Wydziału Historyczno-Socjologicznego.
Prof. Adam Dobroński jest kierownikiem Zakładu Historii Wojskowej i Stosunków Militarnych Instytutu Historii Uniwersytetu w Białymstoku, autorem wielu publikacji naukowych i wielkim miłośnikiem naszego miasta. W wykładzie, wygłoszonym w przeddzień rocznicy wyzwolenia Białegostoku przypadającej na 19 lutego, zostały doskonale odzwierciedlone wszystkie pasje prelegenta. Szczególna uwaga została poświęcona pułkom białostockim okresu dwudziestolecia międzywojennego. W tym okresie w garnizonie białostockim stacjonowały: 42 pułk piechoty im. Jana Henryka Dąbrowskiego (koszary im. Romualda Traugutta na Wygodzie), 10 Pułk Ułanów Litewskich (koszary im. Marszałka Józefa Piłsudskiego przy ul. Kawaleryjskiej) i 14 dywizjon artylerii konnej (koszary przy ul. gen. J. Bema). Wszystkie te jednostki miały bogatą historię, brały udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Ponadto w centrum miasta (ulice: Wołodyjowskiego, Szpitalna, Plutonowa, Wojskowa) również znajdowały się rozległe koszary, w których mieściło się m.in. dowództwo Brygady Kawalerii "Białystok", a następnie Podlaskiej Brygady Kawalerii. Sympatię białostoczan zdobył dowódca PBK gen. bryg. Ludwik Kmicic-Skrzyński. Trudno sobie było wyobrazić miasto bez wojska, które zapewniało poczucie bezpieczeństwa, wzmacniało polskość (ważne zwłaszcza w pierwszych latach po wyzwoleniu), bardzo aktywnie uczestniczyło w życiu publicznym (uroczystości), także kulturalnym (przykładem orkiestry), gospodarczym i społecznym (pomoc bezrobotnym). Z wojskiem współpracowało kilkanaście znaczących instytucji i stowarzyszeń, w tym skupiających młodych mieszkańców.
Ciekawa jest symbolika białostockich pułków, na uwagę zasługują biografie przedstawicieli kadry oficerskiej i podoficerskiej. Prelegent podkreślił konieczność stworzenia pełnej monografii białostockiego garnizonu, zebrania pamiątek i wspomnień, wspomagając w tym dziele m.in. koła żołnierzy i rodzin wojskowych oraz miejscowe Muzeum Wojska. W Instytucie Historii UwB (Zakład Historii Wojskowości) powstały prace magisterskie poświęcone pułkom stacjonującym do września 1939 r. na terenach obecnego woj. podlaskiego.
Spotkanie cieszyło się sporym zainteresowaniem. Audytorium wypełnili pracownicy naukowi, bibliotekarze i studenci, a także uczniowie klas o profilu historycznym oraz zainteresowani mieszkańcy Białegostoku. Doskonałe uzupełnienie wykładu stanowiły wspomnienia przedstawicieli organizacji kombatanckich i ich rodzin związane z historią przedwojennych pułków i miasta.
