Spis treści

Zaproszenie—J. Piekarski i B. Śliwerski...... 9

Rozdział I

Teorie— modele badań— idee ..... 15

Hartmut M. Griese: Koniec socjologii? — znaczenie dla pedagogiki...... 18

Hanna Zielińska: Freirowska koncepcja edukacji w sytuacji

zmiany społecznej .... 28

Wilfried Lippitz: Prawa innego człowieka. Nierówność innego

w kontekście równości uniwersalnej.... 48

Wilfried Lippitz: Zrozumieć „obcego", czyli doświadczenie

pedagogicznej irytacji ... 62

Bruno Achermann: Projekt edukacji międzykulturowej Polska -

- Szwajcaria, zrealizowany przez Centrum Kształcenia

Ustawicznego w Lucernie .... 72

Ks. Janusz Tarnowski: Trzej mistrzowie dialogu... 92

Małgorzata Muszyńska: Metafory w edukacji zintegrowanej — próby

niechybione, czyli rzecz o wyobraźni i wrażliwości dziecięcej... 100

Winfried Marotzki: Kierunki rozwoju i koncepcja badań biograficznych

w naukach o wychowaniu .... 134

Elżbieta Skoczylas: Pomoc do samopomocy jako wsparcie

systemu edukacyjnego.... 148

Danuta Urbaniak-Zając: Kilka uwag o pedagogice empirycznej ... 156

Władysław Puślecki: U podstaw edukacji otwartej... 174

Andrzej J. Sowiński: Pedagogiczny sens innowacji w wychowaniu ... 196

Halina Cybulska: Nauczyciel jako pośrednik w procesie komunikacji

literackiej najmłodszych uczniów... 210

Beata Przyborowska: Struktury innowacyjne w kształceniu ... 220

Agata Cudowska: Orientacje życiowe współczesnych studentów.

Propozycje nowych rozwiązań metodologicznych ...228


Rozdział II

Edukacja alternatywna w świetle badań ...233

Monika Figiel: Teoretyczne i metodologiczne problemy związane

z badaniem wizji człowieka i społeczeństwa w koncepcjach

wybranych twórców szkól autorskich......236

Dorota Zdybel: Obraz szkoły Montessori w świetle badań amerykańskich .... 258

Susanne Rüegg: Skuteczność wewnątrzszkolnego doskonalenia

nauczycieli. Jakościowa analiza WDN w kantonie Berno w ramach

projektu badawczego „Doskonalenie a rozwój organizacyjny szkoły" ....270 Jadwiga Kruszelnicka: Społeczny odbiór alternatyw szkolnych

—komunikat z badań.... 294

Maria Deptuła: Propozycja diagnozy następstw inicjatyw edukacyjnych

na poziomie nauczania początkowego ... 312

Zofia Żukowska: Badanie postaw jako jedno z kryteriów oceny

nowych inicjatyw edukacyjnych ... 324

Janina Uszyńska: Postawa twórcza jako składnik kompetencji osobowościowych nauczycieli przedszkoli i kandydatów na nauczycieli ... 332

Elżbieta Misiorna: Ocenianie szkolne w kontekście zmian edukacyjnych

w klasach I-III... 342

Jarosław Babka: Alternatywne aspekty edukacji integracyjnej

pełnosprawnych i niepełnosprawnych w świetle badań ... 354

Iwona Wagner: Między akceptacją a manipulacją — refleksje

z badań dotyczących podmiotowości ucznia w szkole

(respektowanie praw ucznia) ...364

Grażyna Miłkowska-Olejniczak: Odpowiedzialność pedagogiczna

nauczycieli szkoły masowej i niepublicznej ... 378

Wiktor Żłobicki: Nauczycielski niebyt. O syndromie wypalenia

zawodowego... 392

Rozdział III

Pedagogika reform oświatowych... 403

Tadeusz Lewowicki: Edukacja alternatywna — tradycje, inspiracje,

przemiany, relacje z reformami ...406

Aleksander Nalaskowski: Barwy alternatyw edukacyjnych

(eufemizmy porażek)... 416


Ryszard Więckowski: Kontrowersje wokół reformy systemu

edukacji narodowej ...426

Karel Rydl: Znaczenie i wpływ reformatorskich idei ruchu pedagogiki

alternatywnej w Republice Czeskiej w latach dziewięćdziesiątych... 438

Janusz Moss: Liceum techniczne i szkoła policealna. Zintegrowany

system kształcenia ogólnozawodowego i specjalistycznego ... 448

Krzysztof J. Szmidt: Pedagogika akademicka a życie. Rozważania

o pewnym rozdźwięku ... 468

Joanna Szewczyk: Wiedza etnologiczna w procesie kształtowania

tożsamości ucznia ...482

Marcin Czechowski, Jerzy Nowocień: Alternatywne inicjatywy

rekreacyjne szansą na samorealizację młodzieży ...492

Tadeusz Szewczyk: Edukacja zdrowotna jako autonomiczny

przedmiot kształcenia... 500

Marzena Bogus: Róbmy swoje ... 514

Stanisława Włoch: Edukacja „przez życie" i „do życia"

podstawą rozwoju współczesnego człowieka... 522

Aniela Korzon: Zmiana podejścia w rehabilitacji niesłyszących... 532

Krystyna Baranowicz: Przygotowanie dzieci pełnosprawnych do kontaktów z dziećmi niepełnosprawnymi poprzez lektury szkolne ...538

Wioletta Junik: Kompetencje zawodowe nauczycieli jako przedmiot

ewaluacji przedsięwzięć edukacyjnych... 546