Słowo wstępne....... 13

Rozdział pierwszy Wprowadzenie do przedmiotu ekonomii...15

1. Główne nurty w myśli ekonomicznej.... 16

2. Definicja ekonomii i jej interpretacja... 24

3. Metody badań. 25

4. Zjawiska ekonomiczne, kategorie i prawa ekonomiczne .31

Rozdział drugi Zagadnienia ogólne procesu gospodarowania...35

1. Potrzeby i środki ich zaspokajania.. 36

2. Istota procesu gospodarowania ... 39

Rozdział trzeci

Narodziny i rozwój gospodarki rynkowej.

Zasady funkcjonowania rynku... 44

1. Pojęcie rynku i ogólne zasady jego działania .... 45

2. Mechanizm rynkowy w modelu konkurencji doskonałej...... 51

3. Współczesne koncepcje roli państwa w gospodarce rynkowej .......52

Rozdział czwarty Podstawowe podmioty funkcjonujące w gospodarce

rynkowej ......55

1. Gospodarstwa domowe ..... 56

2. Przedsiębiorstwa ........ 57

3. Banki... 63

4. Giełda .......... 65

Rozdział piąty Teoria wyboru konsumenta... 67

1. Pojęcie użyteczności .... 67

2. Krzywa obojętności konsumenta ..... 69

3. Ograniczenia budżetowe konsumenta. Równowaga

konsumenta.... 72


4. Efekt substytucyjny i efekt dochodowy zmian cen..... 75

5. Alternatywne koncepcje wyborów konsumenta ... 78

Rozdział szósty

Podstawowe problemy wyboru ekonomicznego.

Analiza rynku ...... 80

1. Prawo malejącego produktu marginalnego .... 84

2. Granice możliwości produkcyjnych w krótkim

okresie czasu ..... 85

3. Granice możliwości produkcyjnych w długim

okresie czasu .... 88

4. Analiza rynku .... 90

4.1. Popyt—pojęcie i czynniki określające ...90

4.2. Podaż — pojęcie i czynniki określające .. 95

5. Równowaga rynkowa w ujęciu statycznym.

Cena równowagi.... 99

6. Równowaga rynkowa w praktyce gospodarczej..... 102

7. Elastyczność popytu i podaży .. 108

Rozdział siódmy Teoria wyboru producenta .... 111

1. Założenia ogólne analizy funkcjonowania przedsiębiorstwa i kategorie wykorzystywane w tej analizie ... 114

2. Decyzje przedsiębiorstwa w krótkim okresie czasu ..... 118

3. Decyzje przedsiębiorstwa w długim okresie czasu .... 120

Rozdział ósmy

Konkurencja doskonała i pełny (czysty) monopol —

skrajne przypadku struktury rynku ....123

1. Zasady podejmowania decyzji produkcyjnych przez przedsiębiorstwo działające w warunkach konkurencji doskonałej... 124

1.1. Krzywa krótkookresowej podaży przedsiębiorstwa

działającego w warunkach konkurencji doskonałej .... 125

l .2. Krzywa długookresowej podaży przedsiębiorstwa

działającego w warunkach konkurencji doskonałej .. 127

1.3. Krzywa podaży gałęzi.... 128

2. Optimum ogólne w warunkach doskonałej konkurencji..... 131

2.1. Optimum wymiany i produkcji .... 132

2.2. Optimum ogólne .... 136

3. Czysty monopol — odwrotny od konkurencji doskonałej przypadek skrajny .... 138


Rozdział dziewiąty Konkurencja niedoskonała....... 144

1. Konkurencja monopolistyczna .... 146

2. Oligopol — konkurencja i współpraca ..149

3. Kartel..... 155

4. Alternatywne teorie konkurencji i przedsiębiorstwa... 156

4.1. Teoria gier ..... 156

4.2. Teoria innowacji.. 160

4.3. Teoria potencjalnej konkurencji..... 162

4.4. Alternatywne modele przedsiębiorstwa ...... 164

Rozdział dziesiąty Rynki czynników produkcji. Rynek pracy .... 166

1. Zasady ogólne funkcjonowania rynków czynników produkcji w warunkach konkurencji doskonałej ..... 167

2. Zasady ogólne funkcjonowania rynków czynników

produkcji w warunkach konkurencji niedoskonałej.... 170

3. Rynek pracy ... 171

3.1. Krótkookresowy popyt przedsiębiorstwa w warunkach

konkurencji doskonałej... 172

3.2. Popyt na pracę w warunkach monopolu i monopsonu .. 174

4. Podaż pracy.... 177

4.1. Indywidualne decyzje dotyczące podaży pracy,

czyli czas pracy pojedynczej osoby ........ 178

4.2. Pod aż pracy w gałęzi ... 182

4.3. Równowaga na ryku pracy w gałęzi..... 183

4.4. Kapitał ludzki, dyskryminacja i związki

zawodowe.... 185

Rozdział jedenasty Rynki czynników produkcji. Kapitał..... 192

1. Majątek produkcyjny..... 193

1.1. Popyt na usługi kapitału...... 194

1.2. Podaż usług kapitału .... 196

l .3. Równowaga i procesy dostosowawcze

na rynku usług kapitału.... 198

2. Ziemia ....... 200

3. Rynek finansowy............. 203

3.1. Podaż kapitału finansowego ...... 203

3.2. Popyt na kapitał finansowy .....205

Rozdział dwunasty

Wahania koniunkturalne w gosodrce rynkowej

(cykliczny rozwój kapitalizmu)..... 212

1. Rodzaje wahań cyklicznych ...... 218

2. Przyczyny cykliczności rozwoju ..... 220


2.1. Teoria cyklu koniunkturalnego M. Kaleckiego..221

2.2. Model wzrostu gospodarczego R. Harroda..225

2.3. Model wzrostu gospodarczego E. Domara..... 230

2.4. Wieloczynnikowa funkcja produkcji typu

Cobba-Douglasa ......234

Rozdział trzynasty

Podstawowe kategorie produktu narodowego

i dochodu narodowego ...... 240

1. Mierniki produktu i dochodu narodowego .... 241

2. Proces tworzenia produkcji finalnej w gospodarce

narodowej ..... 249

3. Przepływy międzygałęziowe W. Leontiefa ... 252

Rozdział czternasty

Równowaga ogólna. Zagregowany popyt

i zagregowana podaż..... 256

1. Neoklasyczna teoria równowagi...... 260

2. Krytyka neoklasycznej teorii równowagi przez

J.M.Keynesa.... 264

2.1. Inwestycje a oszczędności w ekonomii Keynesa .....266

2.2. Funkq'a konsumpcji.... 271

2.2.1. Teoria konsumpcji i oszczędności, związana z cyklem życia, w badaniach ekonomistów współczesnych ...273

2.2.2. Teoria konsumpcji, związana z ciągłym dochodem,

w badaniach ekonomistów współczesnych .....275

2.2.3. Hipoteza względnego dochodu — efekt rygla

w procesie konsumpcji ...278

3. Inwestycje w teorii ekonomii (keynesowska funkcja

inwestycji i teorie współczesne) ... 280

3.1. Inwestycje trwałe przedsiębiorstw .....281

3.2. Inwestycje mieszkaniowe.... 283

3.3. Inwestycje w zapasy ...284

4. Zagadnienia ogólne polityki stabilizacyjnej państwa.... 286

5. Model IS-LM. Rynek dóbr i rynek finansowy.... 289

5.1. Krzywa IS.... 289

5.2. Krzywa LM..... 293

Rozdział piętnasty Pieniądz i rynek pieniężny ..... 298

1. Funkcje pieniądza ....... 301

2. Podstawowe rodzaje pieniądza i ich cechy

charakterystyczne.... 302

3. Zasób pieniądza ...310


4. Składniki bilansu banków komercyjnych

i banku centralnego ...... 312

5. Czynniki określające wielkość podaży pieniądza ..... 316

6. Baza monetarna i mnożnik kreacji pieniądza ..... 322

7. Zależności między popytem na pieniądz i podażą

pieniądza a stopą procentową ..... 323

8. Oddziaływania banku centralnego na przebieg

koniunktury gospodarczej kraju ... 329

Rozdział szesnasty Budżet i polityka fiskalna państwa... 331

1. Podatki jako źródło wpływów budżetowych .. 337

2. Wpływ podatków i wydatków budżetu państwa

na poziom wytwarzanego dochodu narodowego ..341

Rozdział siedemnasty Inflacja i bezrobocie ..... 344

1. Przyczyny i rodzaje inflacji .... 346

1.1. Spór między keynesistami a monetarystami

o interpretację inflacji .. 350

2. Skutki inflacji ... 354

3. Bezrobocie... 357

Rozdział osiemnasty Bilans płatniczy i wymiana międzynarodowa.... 359

1. Bilans handlowy i bilans płatniczy .... 359

2. Teoria kosztów komparatywnych ..... 362

3. Wpływ bilansu handlowego na dochód narodowy

wytworzony i podzielony ...... 364

4. Skutki prowadzenia gospodarki otwartej...... 365

Pytania ułatwiające opanowanie treści podręcznika ... 373

Spis schematów, tabel, wykresów ....... 379

Bibliografia..... 383

Skorowidz ..385